Nắm rõ cách kiểm tra bàn chân bẹt ở trẻ góp phần quan trọng cho việc điều trị kịp thời với kết quả phục hồi khả quan, giúp trẻ đi đứng và chạy nhảy bình thường. Vậy làm sao để biết con mình có bị bàn chân bẹt hay không? Mời phụ huynh cùng tham khảo các hướng dẫn từ chuyên gia trong bài viết dưới đây.
1. Kiểm tra bàn chân bẹt cho trẻ: Nên bắt đầu ngay khi trẻ được 2 – 3 tuổi
Theo Bách khoa toàn thư (Wikipedia), bàn chân bẹt là tình trạng vòm bàn chân bị sụp xuống, toàn bộ lòng bàn chân tiếp xúc hoàn toàn hoặc gần như hoàn toàn với mặt đất. Bàn chân bẹt phổ biến hơn ở trẻ, một số ít trường hợp được ghi nhận ở người trưởng thành.
Ở trẻ sơ sinh, bàn chân đều không có vòm và không lõm, được biết đến như bàn chân bẹt. Từ 2 – 3 tuổi trở lên, vòm bàn chân mới bắt đầu hình thành. Lúc này, cha mẹ nên chú ý kiểm tra xem con có dấu hiệu bàn chân bẹt hay không. Bởi theo nhiều chuyên gia, độ tuổi vàng để điều trị bàn chân bẹt ở trẻ tốt nhất thuộc khoảng 3 – 7 tuổi. Càng điều trị sớm, hiệu quả phục hồi càng cao.
Hội chứng bàn chân bẹt xảy ra khá phổ biến ở cả trẻ em và người lớn. Mặc dù vậy, nhiều người vẫn chưa hiểu rõ về các tác hại của bàn chân bẹt. Từ đó khiến việc điều trị của người bệnh bị trì trệ, làm tăng nguy cơ…
2. Hướng dẫn cách kiểm tra để nhận biết bàn chân bẹt ở trẻ
Trẻ em hầu như không có khả năng tự nhận biết dị tật bàn chân bẹt, do vậy cần sự quan tâm đặc biệt từ các bậc cha mẹ. Chia sẻ từ báo Sức khỏe và đời sống (Cơ quan ngôn luận của Bộ Y tế), phụ huynh có thể áp dụng những cách nhận biết trẻ bị bàn chân bẹt tại nhà như sau:
2.1 Phương pháp 1: In dấu chân trên giấy
- Cách kiểm tra bàn chân bẹt ở trẻ đơn giản nhất là làm ướt toàn bộ lòng bàn chân của bé. Lưu ý: có thể dùng nước sạch hoặc dung dịch có màu để dễ nhận dạng dấu chân.
- Chuẩn bị một tờ giấy trắng hoặc bìa carton và yêu cầu trẻ đặt chân lên sao cho tờ giấy hoặc bìa carton hiện rõ dấu chân.
- So sánh dấu chân của bé với hình dưới đây, nếu thấy dấu ấn của cả bàn chân trên bề mặt có khả năng là trẻ đã bị bàn chân bẹt. Nhưng nếu phần hình in có một vòm cong nhỏ thì cha mẹ có thể yên tâm bàn chân của con hoàn toàn bình thường.
>Xem thêm: 3 cách đơn giản giúp cha mẹ nhận biết trẻ bị bàn chân bẹt
2.2 Phương pháp 2: In dấu chân trên cát
Tương tự cách 1, biện pháp này cũng được dùng để tìm kiếm dấu hiệu nhận biết bàn chân bẹt ở trẻ bằng cách so sánh dấu chân. Tuy nhiên, thay vì để bé in dấu chân trên giấy, phương pháp này sử dụng cát để lưu lại dấu chân của bé.
Phần cát lún xuống có hình bàn chân với đường cong rõ ràng cho thấy chân của trẻ phát triển bình thường. Ngược lại, nếu dấu chân trên cát đầy đặn, không có đường cong này, bé có nguy cơ cao mắc chứng bàn chân bẹt.
2.3 Phương pháp 3: Luồn ngón tay
Ở cách nhận biết bàn chân bẹt này, bố mẹ sẽ dùng ngón tay để tìm kiếm vòm bàn chân khi bé đứng trên sàn nhà. Nếu ngón tay không luồn được vào lòng bàn chân của trẻ, trẻ có thể đã bị bàn chân bẹt.
2.4 Phương pháp 4: Quan sát dấu hiệu
Trong quá trình chăm sóc con, cha mẹ đừng quên quan sát bàn chân, dáng đi của trẻ. Dấu hiệu trẻ bị bàn chân bẹt thể hiện rõ khi con đứng thẳng, toàn bộ lòng bàn chân đều phẳng lì áp sát xuống mặt sàn. Hai mắt cá chân phía trong của trẻ có khuynh hướng sụp xuống, đầu gối chụm vào nhau. Ngoài ra dáng đi của bàn chân bẹt khá gượng gạo, không vững, có xu hướng nghiêng khi di chuyển.
Bàn chân bẹt là một dị tật phổ biến, có đặc điểm đặc trưng là mặt lòng bàn chân bằng phẳng, không có vòm cong tự nhiên khi đứng trên sàn nhà. Bệnh bàn chân bẹt thường gặp ở trẻ em nhưng cũng có thể xảy ra ở người lớn,…
2.5 Phương pháp 5: Đưa trẻ đi tầm soát bàn chân bẹt tại các cơ sở y tế
Bàn chân bẹt tuy không phải là một dị tật khó phát hiện, nhưng cha mẹ hãy cân nhắc đưa trẻ đến các cơ sở y tế uy tín để các chuyên gia chẩn đoán và đưa ra hướng điều trị phù hợp nhất, dựa trên tình trạng bẹt của trẻ. Nếu chần chừ không điều trị, bàn chân bẹt có thể dẫn đến nhiều bệnh lý xương khớp nguy hiểm.
>Xem thêm: 6 bệnh lý có nguyên nhân từ hội chứng bàn chân bẹt bạn cần biết
Nhận biết bàn chân bẹt sớm, ngăn chặn sai lệch tiến triển cong vẹo cột sống Cha mẹ có biết hội chứng bàn chân bẹt có thể gây cong vẹo cột sống – một biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng lớn đến dáng vẻ, tâm lý, tầm vận động cũng như sự tăng trưởng chiều cao của trẻ. Chứng bàn chân bẹt sẽ khiến xương cẳng chân xoay khi trẻ đi lại và chạy nhảy, từ đó khớp đầu gối cũng xoay lệch dẫn đến viêm, đau hay thậm chí là thoái hóa khớp ngay khi còn nhỏ tuổi. Sai lệch này cũng làm biến dạng cấu trúc xương và gây cong vẹo cột sống. Chính vì vậy, việc đưa trẻ đi thăm khám ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ rất quan trọng, bởi một chút chậm trễ có thể khiến hệ xương khớp – cột sống của con phải gánh chịu các hệ lụy về sau. Có mặt tại Việt Nam từ năm 2006, phòng khám Trị liệu Thần kinh Cột sống ACC với đội ngũ chuyên gia hàng đầu đã đồng hành, tầm soát và điều trị thành công cho nhiều trẻ em có bàn chân bẹt. Việc điều trị cho trẻ thường khó khăn hơn so với người lớn bởi đòi hỏi bác sĩ cần thấu hiểu tâm lý, nhẹ nhàng để giúp trẻ hợp tác và không lo sợ mỗi khi thăm khám.  Hơn hết tại ACC, chương trình tầm soát được thiết kế toàn diện, khi trẻ đến khám bàn chân bẹt sẽ được bác sĩ khám cột sống MIỄN PHÍ và ngược lại. Nhờ đó chủ động phát hiện sớm các bất thường để cải thiện kịp thời, hỗ trợ trẻ phát triển khỏe mạnh, tự tin và có tuổi thơ vui vẻ. Dưới đây là quy trình khám và điều trị bàn chân bẹt tại ACC – phòng khám gần 20 năm kinh nghiệm chăm sóc bàn chân trẻ thơ:
Tầm soát bàn chân bẹt và cong vẹo cột sống nhanh, chuẩn xác tại ACC. Cha mẹ có thể đặt lịch hẹn trước theo khung giờ mong muốn, chọn phòng khám gần nhất TẠI ĐÂY. |
3. Phát hiện trẻ bị bàn chân bẹt nên điều trị như thế nào?
Chia sẻ từ bác sĩ Wade Brackenbury (Bác sĩ chuyên khoa Trị liệu Thần kinh cột sống tại Phòng khám ACC có 25+ năm kinh nghiệm), việc điều trị bàn chân bẹt phụ thuộc chủ yếu vào: độ bẹt nhiều hay ít, trẻ có hợp tác trong điều trị hay không và độ tuổi điều trị.
Trong đó, dựa trên độ bẹt, các bác sĩ có thể chẩn đoán được hõm chân sẽ hình thành đến mức độ nào để có chỉ định phù hợp.
Ví dụ: Trẻ có bàn chân bẹt mức độ 2 (mức độ vừa) hoặc 3 (mức độ nặng) tại thời điểm tầm soát bàn chân bẹt, trẻ cần được điều trị ngay. Với những trẻ có bàn chân bẹt mức độ 1 (mức độ nhẹ), có thể trì hoãn đến năm 3 hoặc 4 tuổi, vì lúc này nhu cầu vận động, chạy, nhảy nhiều hơn, trẻ điều trị bàn chân bẹt bằng phương pháp đế chỉnh hình y khoa sẽ đạt hiệu quả tốt hơn.
Nếu được phát hiện sớm và điều trị trong độ tuổi từ 3 đến 7 với đế chỉnh hình y khoa, trẻ sẽ có khả năng cải thiện hõm bàn chân từ mức độ 3 (mức độ nặng) về mức độ 1 (mức độ nhẹ) hoặc khả năng hình thành hõm cong tự nhiên. Trong khi các bé bắt đầu điều trị vào năm 8 tuổi trở đi sẽ gặp nhiều trở ngại hơn, cần dành nhiều thời gian và nỗ lực hơn trong quá trình điều trị.
Thông thường thì hõm bàn chân sẽ bắt đầu hình thành sau 6 tháng đầu tiên đi đế chỉnh hình. Nếu tuân thủ thời gian mang đế chỉnh hình (khoảng 6 – 8 tiếng mỗi ngày) kết hợp bài tập tăng cường cơ chân theo chỉ định của bác sĩ, cấu trúc bàn chân của trẻ có thể trở về vị trí cân bằng.
Tuy nhiên, cha mẹ cần lưu ý rằng đế chỉnh hình nên được chế tạo theo số đo cũng như hình dạng bàn chân của bé để đem lại kết quả tốt nhất. Việc sử dụng đế có sẵn hoặc được chỉ định từ bác sĩ không chuyên thường không mang đến hiệu quả như mong đợi.
Chữa bàn chân bẹt cho trẻ tại ACC: Liệu trình cá nhân hóa, trẻ phục hồi hiệu quả Là đơn vị chuyên khoa hàng đầu trong việc chữa trị hội chứng bàn chân bẹt hiện nay tại Việt Nam, Phòng khám ACC tự tin đồng hành cùng phụ huynh giúp trẻ khắc phục hiệu quả tình trạng, tìm lại đôi bàn chân bình thường để vững vàng bước đi. Phòng khám sở hữu những ưu thế nổi bật giúp trẻ có trải nghiệm điều trị an toàn và hiệu quả cao:
 |
4. Lời khuyên từ bác sĩ giúp phòng ngừa chứng bàn chân bẹt ở trẻ
Bác sĩ Wade Brackenbury cho biết thêm, bàn chân bẹt có khả năng phát triển từ yếu tố di truyền nhưng chiếm tỷ lệ rất nhỏ. Phần lớn trường hợp, tình trạng vòm bàn chân của bé không thể phát triển bình thường xuất phát từ tác động môi trường bên ngoài.
Vì vậy, để phòng ngừa trẻ bị bàn chân bẹt, bố mẹ nên:
- Tránh cho trẻ mang dép tông hoặc sandals khi ra ngoài. Phần đế của các loại giày, dép này thường phẳng và cứng, có thể gây cản trở cho sự hình thành lõm bàn chân nếu bé thường xuyên sử dụng.
- Xây dựng chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất cho bé*. Việc thiếu hụt chất dinh dưỡng có thể khiến cơ bàn chân cũng như dây chằng suy yếu, không đủ khả năng hình thành vòm bàn chân.
(*) Chế độ dinh dưỡng cho trẻ nên đa dạng thực phẩm nhiều canxi, vitamin D, magie để xương thêm chắc khỏe; vitamin C để giảm sưng viêm và tăng cường mô liên kết; Vitamin B (có nhiều trong gan bò, cá hồi, trứng, cá mòi) để cải thiện độ dẫn truyền thần kinh.
Bài viết đã chia sẻ những cách nhận biết bàn chân bẹt ở trẻ đúng chuẩn, cha mẹ có thể áp dụng để quan sát độ lõm bàn chân của con. Nếu chưa biết kiểm tra bàn chân bẹt ở đâu, cha mẹ đừng ngần ngại đưa trẻ đến phòng khám ACC. Đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ hỗ trợ, tư vấn và xây dựng phác đồ điều trị an toàn, hiệu quả nhất cho bé!
>> Xem thêm:
Đặt lịch hẹn
