Chân vòng kiềng là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách khắc phục

Chân vòng kiềng không chỉ liên quan đến tính thẩm mỹ, mà còn là một yếu tố có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của nhiều người. Đây là tình trạng thường gặp ở trẻ em, khiến bé cảm thấy khó chịu khi đi lại. Để hiểu rõ về nguyên nhân, dấu hiệu và cách khắc phục chân vòng kiềng như thế nào, hãy theo dõi trong bài viết sau!

1. Tìm hiểu chân vòng kiềng là gì?

Chân vòng kiềng (hay chân khuỳnh) là tình trạng một hoặc hai chân bị cong vòng ra ngoài. Khi hai chân khép lại, hai đầu gối sẽ cách xa, hai mắt cá chân bên trong chạm vào nhau và trục 2 chi dưới cong lại tạo thành hình chữ O như vòng kiềng. Ngoài ra, bạn sẽ thấy chân của trẻ trông giống như hình cánh cung khi đi lại.

2. Nguyên nhân nào gây nên chân vòng kiềng?

Dưới đây là những nguyên nhân chân vòng kiềng giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này:

2.1 Do bẩm sinh/sinh lý

Nguyên nhân phổ biến nhất gây nên chân vòng kiềng đó là yếu tố bẩm sinh/ sinh lý. Theo đó, do  những tháng đầu đời ở tư thế chật hẹp trong tử cung nên gây ra tình trạng chân vòng kiềng. Đến khi giai đoạn trẻ mới biết đi, đôi chân của trẻ phát triển không đều nên dễ xuất hiện chân vòng kiềng nhẹ. Đây là tình trạng sinh lý phát triển bình thường của trẻ và thường trở về tư thế tự nhiên theo thời gian.

2.2 Bệnh lý

Bên cạnh yếu tố bẩm sinh/ sinh lý, chân vòng kiềng còn có thể xuất phát từ các bệnh lý khác nhau. Vậy chân vòng kiềng là bệnh gì? Tìm hiểu ngay sau đây:

2.2.1 Bàn chân bẹt

Bàn chân bẹt có thể góp phần gây ra dáng đi chân vòng kiềng. Theo đó, bàn chân bẹt xảy ra khi vòm chân không phát triển đầy đủ, dẫn đến lòng bàn chân tiếp xúc hoàn toàn với mặt đất. Tình trạng này có thể làm thay đổi trọng lực phân bố trên chân khi di chuyển, từ đó gây ra áp lực không đồng đều lên các khớp và xương. Khi trẻ có bàn chân bẹt, khả năng nâng đỡ cơ thể của bàn chân giảm, dẫn đến sự lệch hướng của chân và gây ra tình trạng chân vòng kiềng.

Bàn chân bẹt cũng là một trong những nguyên nhân về bệnh lý dẫn đến tình trạng chân vòng kiềng.

2.2.2 Còi xương

Tình trạng còi xương cũng có thể là nguyên nhân bệnh lý gây ra dáng đi chân vòng kiềng. Còi xương là do các bé thiếu hụt vitamin D, Canxi, Phốt pho và các dưỡng chất cần thiết khác có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của xương. Vì thế, khi trẻ bị còi xương sẽ có xương yếu hơn bình thường và không thể chịu được trọng lượng của cơ thể trong các hoạt động hằng ngày. Điều này dẫn tới xương bị cong và gây ra tình trạng chân vòng kiềng.

2.2.3 Bệnh Blount

Ngoài hai bệnh lý trên, chân vòng kiềng cũng có thể là dấu hiệu của bệnh Blount (bệnh xương chày vara). Theo đó, bệnh Blount là tình trạng ống chân của trẻ phát triển bất thường, khiến cho xương ống chân bị bẻ cong ra ngoài. Từ đó gây ra sự lệch hướng của xương, dẫn đến chân vòng kiềng. Ở trẻ dưới 2 tuổi, có thể không phân biệt bệnh Blount trẻ sơ sinh với bệnh chân vòng kiềng sinh lý. Tuy nhiên, khi trẻ 3 tuổi, tình trạng cong vòng kiềng sẽ biểu hiện rõ ràng hơn.

2.2.4 Bệnh Paget

Nguyên nhân chân vòng kiềng cũng có thể là do bệnh Paget. Đây là một bệnh lý chuyển hóa thường gặp ở người lớn tuổi. Bệnh ảnh hưởng đến xấu đến quá trình liền xương, khiến cho xương được tái tạo yếu hơn bình thường. Theo thời gian, tình trạng này có thể dẫn đến dáng đi chân vòng kiềng.

2.2.5 Rối loạn tăng trưởng xương – Loạn sản sụn

Loạn sản sụn (achondroplasia) hay còn gọi là bệnh lùn, là một dạng rối loạn tăng trưởng xương, dẫn đến xương không thể phát triển. Điều này có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng chân vòng kiềng.

Tình trạng rối loạn tăng trưởng xương sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của xương một cách bình thường và dẫn đến chân vòng kiềng.

2.2.6 Các nguyên nhân khác

Bên cạnh đó, nguyên nhân chân vòng kiềng có thể là do các yếu tố khác như:

• Loạn sản xương hoặc xương phát triển bất thường.
• Ngộ độc chì.
• Ngộ độc flo.
• Gãy xương nhưng không được điều trị đúng cách.

3. Nhận biết dấu hiệu chân vòng kiềng

Biết cách nhận biết chân vòng kiềng không chỉ giúp trẻ có cơ hội cải thiện tình trạng mà còn hỗ trợ sự phát triển khỏe mạnh của hệ xương tốt nhất. Dưới đây là những dấu hiệu điển hình về tình trạng chân vòng kiềng mà bạn nên biết:

• Đầu gối không chạm vào nhau khi trẻ đứng với bàn chân và mắt cá chân khép lại. 
• Cả hai chân đều có đường cong tương tự (đối xứng).
• Khi quan sát từ phía trước hoặc phía sau, sẽ thấy chân có dạng vòng cung và cong ra ngoài.
• Trẻ đi khập khiễng và thường hay vấp ngã. 
• Trẻ thường bị đau khi đứng thẳng hoặc đi lại.
• Chân trẻ cong nhanh chóng chỉ trong thời gian ngắn.

Khi trẻ bị chân vòng kiềng thường hay đi khập khiễng và vấp ngã.

4. Chân vòng kiềng có nguy hiểm không?

Ở trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi, tình trạng chân vòng kiềng thường không gây đau hay ảnh hưởng đến khả năng bò, đi hoặc chạy. Nếu chân trẻ chỉ bị cong nhẹ thì không ảnh hưởng nhiều khi trưởng thành. Tuy nhiên, nếu bị nặng và trì hoãn điều trị, tác hại của chân vòng kiềng sẽ gây các biến chứng như:

• Khớp hông bị xoay và vẹo cột sống. 
• Cản trở hoạt động thể thao và chạy nhảy của trẻ.
• Gây biến dạng chân trong trường hợp chỉ có một chân bị vòng kiềng.
• Đau vùng khớp gối và dẫn đến nhiều bệnh lý viêm khớp khác.
• Gây lỏng khớp gối.

5. Chân vòng kiềng ở trẻ: Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu nghi ngờ chân vòng kiềng ở trẻ em, phụ huynh có thể thực hiện một vài cách để kiểm tra như sau:

• Bạn hãy đặt bé nằm ngửa để hai chân duỗi thẳng và dùng tay xếp cho hai mắt cá của trẻ chạm vào nhau.
• Đo khoảng cách giữa hai đầu gối của trẻ, bắt đầu từ vị trí lồi cầu trong xương đùi.

Theo đó, nếu chân chỉ hơi cong ra phía ngoài, khoảng cách giữa hai đầu gối nhỏ hơn 10cm. Điều này có nghĩa là bé vẫn đang phát triển tốt, phụ huynh không cần quá lo lắng và theo dõi sự phát triển của trẻ.

Tuy nhiên, nếu khoảng cách này lớn hơn 10cm hoặc khi trẻ biết đi rồi mà cổ chân còn cong 45 độ so với mặt sàn, đầu gối hướng ra ngoài cộng với dấu hiệu của bàn chân bẹt khiến trẻ đi khập khiễng, đau nhức khó chịu. Đây có thể là biểu hiện chân vòng kiềng ở trẻ em, phụ huynh nên sớm đưa đến bác sĩ thăm khám.

6. Phương pháp chẩn đoán chính xác

Để có thể can thiệp và tìm cách khắc phục chân vòng kiềng sớm, thì việc chẩn đoán chính xác là rất quan trọng. Theo đó, đối với trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, bác sĩ sẽ quan sát tình trạng cong ở chân trẻ và theo dõi sự điều chỉnh ở chân khi bé lớn hơn cũng như khả năng di chuyển ở trẻ. Đến khi trẻ lớn hơn 2 tuổi, nếu tình trạng không cải thiện, bác sĩ sẽ lấy số đo các vòng chân và quan sát bước đi của bệnh nhi. Cách này sẽ giúp bác sĩ kiểm tra mức độ nghiêm trọng và nguy cơ bệnh tật.

Ngoài ra, bác sĩ còn có thể yêu cầu chụp X-quang hay xét nghiệm máu để chẩn đoán và dễ dàng phát hiện những bất thường ở chân và khớp gối hơn.

7. Cách khắc phục chân vòng kiềng hiệu quả, an toàn

Các loại chân vòng kiềng có chữa được không sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra là do sinh lý hay bệnh lý. Cụ thể:

7.1 Do bẩm sinh/sinh lý

Trường hợp chân vòng kiềng ở trẻ em do các nguyên nhân bẩm sinh/ sinh lý thường sẽ tự hết mà không cần biện pháp can thiệp. Theo sự phát triển sinh lý cơ thể, trục chân sẽ điều chỉnh lại bình thường sau khi bé biết đi. Do đó, bố mẹ nên theo dõi thường xuyên và tái khám mỗi 6 tháng để kiểm tra sự cải thiện về mức độ cong của chân trẻ.

7.2 Bệnh lý

Trường hợp trẻ bị chân vòng kiềng bệnh lý sẽ tùy thuộc vào loại bệnh mà bác sĩ có hướng điều trị thích hợp. Thông thường cách chữa chân vòng kiềng sẽ có các phương pháp chính bao gồm: Đeo nẹp, dùng thuốc (cho bệnh còi xương), chỉnh sửa bằng phẫu thuật (chỉ khi không thể cải thiện bằng các phương pháp bảo tồn).

Tại ACC cung cấp phương pháp điều trị chân vòng kiềng không phẫu thuật. Nếu chân cong do bàn chân bẹt thì sẽ mang đế giày chỉnh hình được đóng theo tình trạng bẹt của chân sau khi đã được quét lòng bàn chân bởi máy Cad – Cam đến từ Thụy Sĩ. Sau đó trẻ sẽ được phân tích lại dáng đi trên máy treadmill sau khi đã mang đế. Ngoài ra còn kết hợp với vật lý trị liệu chân vòng kiềng và thiết bị đặc biệt để đẩy khớp gối vào trong và rèn luyện cơ chân để chân có tư thế đúng. Nếu trường hợp trẻ bị cong chân do còi xương, thiếu chất thì nên bổ sung những chất như vitamin D và canxi vào chế độ ăn.

Đế giày chỉnh hình bàn chân bẹt được ACC thiết kế từ công nghệ Cad-Cam, với chất lượng tốt và độ bền cao.

Hơn nữa, bạn hoàn toàn an tâm cho trẻ điều trị tại ACC bởi:

• Đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm điều trị bệnh lý bàn chân ở trẻ nhỏ, ưu tiên hướng điều trị bảo tồn không dùng thuốc – không phẫu thuật, an toàn tối đa.
• Trẻ được bác sĩ và đội ngũ chuyên viên vật lý trị liệu theo sát quá trình tập luyện. Qua đó góp phần trợ cách làm thẳng chân vòng kiềng đạt hiệu quả tối ưu.
• Hướng dẫn các bài tập chân vòng kiềng phù hợp giúp cải thiện sức mạnh bên trong và khôi phục tư thế đứng, đồng thời tăng cường sự dẻo dai và sức mạnh ở chân.

Bác sĩ ACC hoặc đội ngũ chuyên gia sẽ luôn theo sát quá trình luyện tập giúp hỗ trợ chữa chân vòng kiềng cho trẻ nhanh chóng.

>> Liên hệ ACC ngay hôm nay để bắt đầu hành trình điều trị chân vòng kiềng cho con với những phương pháp nhẹ nhàng, an toàn mà hiệu quả!

Song song điều trị theo phác đồ của bác sĩ, phụ huynh cũng lưu ý:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp cho trẻ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình điều trị chân vòng kiềng. Theo đó, phụ huynh nên bổ sung canxi, vitamin D, đạm, các khoáng chất,… cho trẻ giúp cải thiện sức khỏe xương, ngăn chặn tình trạng xương phát triển bất thường.
• Kiểm soát trọng lượng cơ thể là cách khắc phục chân vòng kiềng hiệu quả. Bởi vì cân nặng vượt mức có thể tạo thêm áp lực lên hệ xương khớp vốn chưa phát triển hoàn thiện. Khi trẻ thừa cân, các khớp gối và xương chân phải chịu sức ép lớn hơn, làm trầm trọng thêm tình trạng cong vẹo của chân.

8. Làm thế nào để ngăn ngừa tình trạng chân vòng kiềng?

Việc ngăn ngừa tình trạng chân vòng kiềng từ sớm giúp trẻ phát triển xương khớp khỏe mạnh và cân đối. Dưới đây là những biện pháp phòng ngừa mà phụ huynh có thể thực hiện để giảm thiểu nguy cơ trẻ mắc phải tình trạng này:

• Ngăn ngừa còi xương bằng cách bổ sung đầy đủ vitamin D, thông qua chế độ ăn và việc tiếp xúc ánh nắng mặt trời. 
• Duy trì cân nặng cơ thể khỏe mạnh để tránh áp lực lên đầu gối.
• Khuyến khích vận động hợp lý với các bài tập nhẹ nhàng như bơi lội, đạp xe để phát triển cơ và xương.
• Không ép trẻ tập đứng hoặc đi quá sớm để tránh áp lực lên xương chân chưa phát triển hoàn thiện.
• Chọn giày dép vừa vặn và hỗ trợ tốt cho sự phát triển của chân.
• Nếu trẻ bị chân vòng kiềng sau 2 tuổi, phụ huynh nên sớm đưa trẻ đi thăm khám với bác sĩ.

Để ngăn ngừa chân vòng kiềng, phụ huynh nên chú ý chế độ dinh dưỡng cho con và chỉ tập bé bước đi khi xương đã dần cứng cáp.

9. Câu hỏi thường gặp về chân vòng kiềng

Trong quá trình tìm hiểu về nguyên nhân, dấu hiệu cũng như cách khắc phục chân vòng kiềng, nhiều người còn có các thắc mắc sau:

9.1 Ai thường bị chân vòng kiềng?

Chân vòng kiềng thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi. Tình trạng trẻ sơ sinh bị chân vòng kiềng hiếm khi nghiêm trọng và sẽ hết khi trẻ được 18 tháng tuổi. Ngoài ra, chân vòng kiềng cũng có thể xảy ra ở trẻ lớn hơn hoặc người trưởng thành.

9.2 Có những loại chân vòng kiềng nào?

Trong số các loại chân vòng kiềng hiện được chia thành hai nhóm chính là chân vòng kiềng sinh lý và chân vòng kiềng bệnh lý. Đối với chân vòng kiềng sinh lý, theo thời gian sẽ tự điều chỉnh mà không cần cần sự can thiệp (thường đến 2 tuổi). Còn chân vòng kiềng bệnh lý thường do các nguyên nhân như bàn chân bẹt, còi xương, bệnh Blount,…

9.3 Chân vòng kiềng có ảnh hưởng đến chiều cao không?

Chân vòng kiềng sinh lý sẽ không ảnh hưởng đến chiều cao. Tuy nhiên, trường hợp trẻ bị cong chân do bệnh lý thì có thể ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng chiều cao.

9.4 Có thể thực hiện bài tập nào để cải thiện chân vòng kiềng tại nhà?

Bạn có thể cải thiện chân vòng kiềng tại nhà bằng một số bài tập như Toes-In Squat, Figure Four Stretch,… Cụ thể, bài tập Toes-In Squat sẽ tác động vào cơ đùi trong nhiều hơn cơ đùi ngoài. Từ đó tăng cường các cơ giúp kéo đầu gối về phía trung tâm hiệu quả. Để thực hiện bài tập chân vòng kiềng này, bạn hãy làm theo các hướng dẫn sau:

• Đầu tiên, bạn hãy đứng hai chân cách xa nhau, khoảng 20cm.
• Tiếp theo, xoay bàn chân về phía nhau để các ngón chân cái chạm vào nhau.
• Sau đó, bạn Squat xuống càng thấp càng tốt và vươn thẳng tay về phía trước để giữ thăng bằng.

Bạn đừng quên tích cực thực hiện một số bài tập để cải thiện tình trạng chân vòng kiềng tại nhà.

Lưu ý, nếu bạn bị đau cẳng chân thì có thể lựa chọn các bài tập chân vòng kiềng không tác động để thực hiện hoặc thay thế bằng hoạt động khác như đạp xe, bơi lội.

Tóm lại, chân vòng kiềng không phải là một vấn đề không thể khắc phục, đặc biệt khi được phát hiện và điều trị sớm. Bằng cách nắm rõ nguyên nhân, dấu hiệu và áp dụng các cách chữa chân vòng kiềng thích hợp, cha mẹ có thể giúp con phát triển đôi chân khỏe mạnh và tự tin hơn.

>>> Xem thêm:
Trẻ đi nhón chân có bình thường hay không và cần lưu ý gì?
Trẻ bị đau lưng do đâu, có nguy hiểm không?
Bệnh gù lưng ở trẻ nhỏ cha mẹ cần phải lưu ý điều gì?