Bệnh gai cột sống là hiện tượng các đốt sống bị thoái hóa, gây ra nhiều ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày của người bệnh. Đặc biệt, nếu không phát hiện sớm và có cách điều trị gai cột sống kịp thời, sẽ khiến các dây thần kinh bị chèn ép nặng nề. Trong một số trường hợp, hệ quả của vấn đề trên còn có nguy cơ gây bại liệt.
- 1. Bệnh gai cột sống là gì?
- 2. Các vị trí gai đốt sống thường gặp
- 3. Đối tượng nào dễ bị gai cột sống?
- 4. Nguyên nhân gây ra gai cột sống
- 5. Dấu hiệu nhận biết gai cột sống
- 6. Gai cột sống có nguy hiểm không? Khi nào nên gặp bác sĩ?
- 7. Bệnh gai cột sống có chữa được không?
- 8. Cách điều trị gai cột sống không thuốc không phẫu thuật
- 9. Cách phòng ngừa gai đốt sống
1. Bệnh gai cột sống là gì?
Gai cột sống là một tình trạng bệnh liên quan đến thoái hóa cột sống. Các gai xương thường hình thành ở những khu vực tiếp nối giữa các đốt sống, bao gồm:
- Đầu đốt sống
- Đĩa đệm
- Dây chằng
Thông thường, người bị gai cột sống sẽ trải nghiệm cơn đau khó tả ở nhiều bộ phận, chẳng hạn như cổ, vai – gáy, thắt lưng hoặc tứ chi.
2. Các vị trí gai đốt sống thường gặp
Gai cột sống có thể xuất hiện ở bất kỳ đâu, tuy nhiên phổ biến nhất là gai cột sống ở lưng và gai cột sống ở cổ:
2.1. Gai cột sống lưng (Lumbar Osteophytes)
Tình trạng này là kết quả khi xương dưới sụn bị xơ hóa và sụn khớp ở cột sống lưng bị bào mòn. Thông thường, các cơn đau có thể tập trung ở giữa thắt lưng hoặc lan rộng xuống háng hoặc chân.
>> Xem thêm bài viết về gai cột sống lưng L4 L5 trên báo Sức khỏe & Đời sống TẠI ĐÂY
2.2. Gai cột sống cổ (Cervical Osteophytes)
Đây là tình trạng thoái hóa tại đốt sống cổ, gây chèn ép rễ thần kinh, tủy cổ, động mạch sống,… Hệ quả là gây ra những vấn đề như hội chứng cổ – vai; hội chứng cổ – vai – cánh tay; hội chứng động mạch đốt sống – thân mềm; hội chứng chèn ép tủy cổ,…
3. Đối tượng nào dễ bị gai cột sống?
Căn bệnh gai cột sống thường xảy ra ở các đối tượng như:
- Người cao tuổi, người già bị lão hóa cột sống và lắng đọng canxi.
- Những người làm công việc nặng nhọc như khuân vác, bê hàng…
- Người có thói quen đi, đứng, ngồi làm việc hay nằm ngủ sai tư thế khiến vùng cột sống bị ảnh hưởng.
- Người từng bị chấn thương, tai nạn, tổn thương ở cột sống.
- Người thường xuyên sử dụng rượu bia, hút thuốc lá, các chất kích thích.
- Người mắc bệnh viêm khớp cột sống mãn tính.
- Người thừa cân, béo phì.
4. Nguyên nhân gây ra gai cột sống
Hiểu rõ căn nguyên gây bệnh là một trong những yếu tố quan trọng để có cách chữa bệnh gai cột sống và ngăn ngừa bệnh tái phát hiệu quả.
Theo đó, phần lớn trường hợp, sự hình thành của gai xương bắt nguồn từ thoái hóa cột sống và những tình trạng sức khỏe liên quan, cụ thể hơn là các vấn đề như sau:
4.1. Canxi tích tụ
Quá trình thoái hóa khiến một phần xương khớp bị bào mòn, từ đó dẫn đến hiện tượng dư và tích tụ canxi (calcipyrophosphat), khiến gai xương phát triển.
4.2. Chấn thương cột sống
Cơ thể mỗi người đều có cơ chế tự phục hồi khi tổn thương, bao gồm cả tình trạng chấn thương ở cột sống. Tuy vậy, quá trình này cũng có khả năng góp phần hình thành nên gai cột sống. Chẳng hạn như, cơ thể sẽ tự động tăng hàm lượng canxi ở các khu vực cột sống bị tổn thương nhằm tái phát triển những bộ phận mất đi. Điều này lại vô tình làm cho gai xương xuất hiện.
4.3. Viêm khớp mãn tính
Tương tự trường hợp chấn thương cột sống, cơ thể sẽ tích lũy canxi để khắc phục tình trạng bào mòn ở lớp sụn do viêm khớp lâu ngày gây nên. Hệ quả là gai xương cũng phát triển theo, dẫn đến bệnh gai cột sống.
Như vậy, có thể thấy rằng nguyên nhân bệnh gai cột sống chủ yếu xuất phát từ nhiều vấn đề gây tổn thương xương sống. Ngoài ra, một số yếu tố sức khỏe khác cũng có nguy cơ góp phần dẫn đến tình trạng này, ví dụ như:
- Bệnh lupus và gout
- Béo phì
- Yếu tố di truyền (sức khỏe đĩa đệm không tốt ngay từ khi sinh ra)
- Thói quen sinh hoạt đi đứng, ngồi học, nằm ngủ… sai tư thế.
4.4. Thoái hóa cột sống
Thoái hóa cột sống là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến hình thành các gai xương. Cụ thể, thoái hóa cột sống khiến sụn khớp dễ bị nứt vỡ, lúc này cơ chế tự chữa lành của cơ thể sẽ được kích hoạt để bồi đắp canxi vào những vết nứt vỡ. Thế nhưng việc “bồi đắp” diễn ra không đồng đều có thể gây nên tình trạng “chỗ thiếu, chỗ thừa”, hệ quả là chỗ thừa canxi lâu ngày tạo nên các gai xương.
5. Dấu hiệu nhận biết gai cột sống
Dấu hiệu bệnh gai cột sống thường thấy nhất là cảm giác đau và khó chịu ở một hoặc nhiều phần thân thể như cổ, lưng,… đặc biệt mỗi khi bạn vận động.
Dấu hiệu gai cột sống lưng:
- Đau ở vùng thắt lưng và có thể lan rộng xuống chân và háng.
- Các cơn đau thường kéo dài liên tục trên 6 tuần.
- Đau tăng lên khi người bệnh ngồi lâu, xoay người, cúi xuống,…
- Khó hoặc mất khả năng kiểm soát đại tiểu tiện.
- Mất cân bằng, người bệnh thường có xu hướng cúi về trước hoặc ngửa ra sau.
Đau lưng lan xuống mông và chân là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh cơ xương khớp, đặc biệt là các bệnh về cột sống thắt lưng. Cơn đau thường tập trung ở các đốt sống L4, L5, S1 với biểu hiện đau buốt kéo dài, tê dần lan xuống…
Dấu hiệu gai cột sống cổ:
- Đau nhức ê ẩm vùng cổ, đau gia tăng khi cử động mạnh hoặc thay đổi thời tiết.
- Tê bì, nhức mỏi vai gáy, bả vai.
- Cảm giác căng cứng cổ, khó cử động khớp cổ, khó khăn khi quay đầu sang hai bên.
- Đau nửa đầu, đau buốt lan lên đến đỉnh đầu.
- Chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi,…
Để đánh giá một người có bị gai ở cột sống không và xác định mức độ nghiêm trọng của tình trạng, bác sĩ sẽ cần đến kết quả chụp X-quang.
6. Gai cột sống có nguy hiểm không? Khi nào nên gặp bác sĩ?
Nếu bạn không sớm có cách điều trị gai cột sống, sự tồn tại của gai xương có nguy cơ tác động tiêu cực đến tủy sống và các dây thần kinh. Từ đó, một loạt biến chứng nguy hiểm sẽ phát sinh:
Hẹp ống sống: Các gai xương mới hình thành sẽ chiếm diện tích, làm hẹp ống sống. Hệ quả không chỉ gây đau nhức ở khu vực xuất hiện gai xương mà còn có thể kèm theo tê, yếu tay, chân.
Bại liệt, mất khả năng lao động: Khi hệ thống dây thần kinh bị chèn ép quá lâu, các dây thần kinh sẽ dần mất chức năng vận động, lâu ngày dẫn đến nguy cơ bại liệt.
Rối loạn tiền đình: Thường xuất hiện ở người bị gai đốt sống cổ do lượng máu và lượng oxy lưu thông lên não bị hạn chế, làm xuất hiện các triệu chứng của rối loạn tiền đình như buồn nôn, chóng mặt, khó giữ thăng bằng…
Các biến chứng khác: Tăng hoặc hạ huyết áp, vẹo cột sống, mất ngủ,…
Ngày nay, không ít người vẫn chưa hiểu rõ liệu bệnh gai cột sống có nguy hiểm không, dẫn đến việc điều trị chậm trễ. Từ đó, hàng loạt biến chứng nghiêm trọng hơn có nguy cơ cao phát sinh, khiến sức khỏe của người bệnh càng trở nên tệ…
Chính vì vậy, bác sĩ luôn khuyến khích mọi người nên đi kiểm tra sức khỏe càng sớm càng tốt nếu thường xuyên cảm thấy sưng tấy hoặc đau nhức ở cổ, lưng, hông hay chân và gặp khó khăn mỗi khi cử động cơ thể.
7. Bệnh gai cột sống có chữa được không?
Để khắc phục các cơn đau và hồi phục sức khỏe, bạn nên thăm khám và tìm ra phương pháp điều trị gai cột sống phù hợp với mình. Dưới đây là một số cách chữa bệnh gai cột sống hiện nay:
7.1. Tập luyện nhẹ nhàng
Để giảm các chứng đau do gai cột sống, người bệnh có thể tập luyện nhẹ nhàng tại nhà như: đạp xe, yoga, bơi lội, đi bộ… Song, phương pháp này chỉ hỗ trợ cải thiện cơn đau tạm thời. Do đó, người bệnh cần phối hợp với các liệu pháp điều trị khác để mang lại kết quả chữa bệnh tốt hơn.
Gai cột sống là một trong những bệnh lý xương khớp thường gặp trong cộng đồng nước ta. Những cơn đau nhức kéo dài luôn khiến người bệnh “mất ăn, mất ngủ”, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần và thể chất người bệnh. Ngoài việc chọn lựa…
7.2. Vật lý trị liệu
Ngày nay, ở nhiều quốc gia trên thế giới như Hoa Kỳ, Đức, Anh… người bệnh có xu hướng lựa chọn các biện pháp điều trị không xâm lấn như vật lý trị liệu. Đây là cách chữa bệnh gai cột sống an toàn và hiệu quả, trị liệu bằng sóng ngắn, hồng ngoại,… kết hợp các bài tập phục hồi giúp cải thiện tốt tình trạng bệnh.
7.3. Sử dụng thuốc Tây
Khi bị gai cột sống, bác sĩ có thể sẽ kê toa một số loại thuốc sau nhằm giúp giảm đau:
- Acetaminophen hoặc paracetamol.
- Ibuprofen.
- Naproxen.
Tuy nhiên, bạn cần lưu ý rằng các loại thuốc trên chỉ có tác dụng làm dịu cơn đau tạm thời. Mặt khác, việc sử dụng thuốc giảm đau thường xuyên có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ, ví dụ như:
- Uống thuốc giảm đau trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe dạ dày, viêm loét đường tiêu hóa, đục thủy tinh thể, tăng huyết áp, loãng xương…
- Người mẫn cảm với steroid sẽ phát sinh phản ứng dị ứng.
7.4. Các bài thuốc Đông y
Trên thị trường hiện nay cũng có nhiều bài thuốc Đông y từ thảo dược thiên nhiên có công dụng hỗ trợ cải thiện tình trạng gai cột sống. Đây là cách điều trị gai cột sống được khá nhiều người lựa chọn nhưng hiệu quả chỉ mang tính tạm thời. Thêm vào đó, không ít trường hợp người bệnh tự ý mua và sử dụng các bài thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ, từ đó dẫn tới hậu quả là gây tổn thương gan thận nặng, rối loạn chuyển hóa, nghiêm trọng hơn có thể ảnh hưởng đến tính mạng.
7.5. Phẫu thuật
Trong trường hợp bệnh tiến triển nghiêm trọng hoặc thuốc kê đơn không đem lại kết quả điều trị như mong đợi, bạn có thể cần đến phẫu thuật loại bỏ gai xương hình thành ở cột sống. Mặc dù vậy, liệu pháp này không được các bác sĩ khuyến khích, bởi:
- Rủi ro phát sinh biến chứng trong và sau khi mổ tương đối cao.
- Chỉ hỗ trợ giảm đau, gai xương sau khi cắt bỏ vẫn có nguy cơ tái phát mọc ra chồi xương khác.
- Chi phí phẫu thuật không nhỏ khiến người bệnh khó tiếp cận biện pháp trên.
Mổ gai cột sống là phương án được nhiều người lựa chọn với mong muốn nhanh chóng chấm dứt tình trạng đau nhức khó chịu do bệnh gây ra. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết liệu phẫu thuật có thật sự đem lại kết quả như mong đợi? Sự…
8. Cách điều trị gai cột sống không thuốc không phẫu thuật
Các cơn đau nhức ở người mắc bệnh gai cột sống chủ yếu xảy ra do gai xương chèn ép và làm sai lệch cấu trúc cột sống. Do đó, Trị liệu Thần kinh Cột sống là phương pháp có tác dụng điều chỉnh lại phần cấu trúc sai lệch, điều trị dứt điểm cơn đau là cách chữa bệnh gai cột sống được nhiều người bệnh lựa chọn.
Ở Việt Nam, Phòng khám ACC – chuyên khoa Trị liệu Thần kinh Cột sống tự hào là đơn vị chuyên khoa đầu tiên áp dụng liệu pháp chữa trị này. Ngoài ra, để đẩy nhanh quá trình hồi phục, các bác sĩ tại ACC còn xây dựng phác đồ điều trị kết hợp với phương pháp vật lý trị liệu phục hồi chức năng hiện đại như: kéo giãn giảm áp cột sống với máy DTS, sóng xung kích Shockwave, tia Laser cường độ cao thế hệ IV,… Bên cạnh đó, các bác sĩ còn tư vấn chế độ dinh dưỡng và hướng dẫn người bệnh các động tác thể dục thể thao phù hợp để phòng ngừa nguy cơ bệnh tái phát.
9. Cách phòng ngừa gai đốt sống
Để phòng ngừa hình thành gai đốt sống, bạn cần:
- Bổ sung chất xơ, vitamin D và các thực phẩm lành mạnh khác trong bữa ăn hằng ngày.
- Hạn chế hút thuốc và tránh xa những thực phẩm gây tăng cân.
- Hạn chế ngồi một chỗ quá lâu.
- Tránh chơi những môn thể thao quá sức (cử tạ, thể dục dụng cụ, hít đất,…) hoặc mang vác vật nặng.
Ngay khi phát hiện những triệu chứng bất thường ở vùng cột sống, bạn hãy đến thăm khám với bác sĩ càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và tìm ra phương pháp điều trị bệnh gai cột sống phù hợp nhằm tránh bệnh tiến triển nặng và dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Để hiểu hơn về gai cột sống và lời khuyên từ bác sĩ Wade Brackenbury, bạn có thể xem thêm video:
>> Tìm hiểu thêm: Mổ cột sống và các biến chứng cần lưu ý
Đặt lịch hẹn
