Viêm bao hoạt dịch khớp gối là tình trạng xuất hiện sau chấn thương, bao gồm té ngã, tai nạn xe hơi hoặc tai nạn thể thao. Mặc dù không khó chữa, song bệnh tiềm ẩn biến chứng nguy hiểm như teo cơ, dính khớp hoặc thậm chí bại liệt nếu không được điều trị kịp thời.
- 1. Viêm bao hoạt dịch khớp gối là gì?
- 2. Triệu chứng viêm bao hoạt dịch khớp gối
- 3. Nguyên nhân gây viêm bao hoạt dịch khớp gối
- 4. Viêm bao hoạt dịch gối có nguy hiểm không?
- 5. Bao hoạt dịch khớp gối bị viêm khi nào nên khám bác sĩ?
- 6. Chẩn đoán viêm bao hoạt dịch khớp gối
- 7. Cách điều trị viêm bao hoạt dịch khớp gối
- 8. Phòng ngừa viêm bao hoạt dịch khớp gối
1. Viêm bao hoạt dịch khớp gối là gì?
Bao hoạt dịch khớp gối là túi chứa đầy dịch lỏng, có tác dụng giảm ma sát, đồng thời đóng vai trò như miếng đệm áp lực giữa hai đầu xương, gân, cơ và da ở gần khớp.
Viêm bao hoạt dịch khớp gối mô tả tình trạng viêm, sưng đỏ của bao hoạt dịch nằm ở xung quanh khớp gối. Có nhiều bao hoạt dịch trong khớp gối và bất kỳ bao hoạt dịch nào cũng có thể bị viêm. Song, tình trạng viêm thường xảy ra chủ yếu là ở bao hoạt dịch phía trước xương bánh chè hoặc phía bên trong, bên dưới khớp gối.
Hiện nay, tỷ lệ viêm bao hoạt dịch khớp gối ngày càng gia tăng với phần lớn bệnh nhân là vận động viên thể thao hoặc người lao động tay chân nặng nhọc. Đây là bệnh lý xương khớp gây đau kéo dài, khiến người bệnh đi lại khó khăn, hạn chế khả năng vận động. Cách điều trị viêm bao hoạt dịch khớp gối thường tập trung kết hợp chăm sóc tại nhà và biện pháp chữa bệnh của bác sĩ, nhằm giảm bớt triệu chứng khó chịu do viêm đau.
2. Triệu chứng viêm bao hoạt dịch khớp gối
Tùy vào vị trí bao hoạt dịch chịu ảnh hưởng và nguyên nhân gây viêm sưng, triệu chứng của bệnh có thể khác nhau. Về cơ bản, thoát vị bao hoạt dịch khớp gối được nhận biết qua 6 triệu chứng:
- Khớp gối chịu áp lực nặng nề trong thời gian dài khiến vùng đầu gối có cảm giác ấm nóng, mềm và sưng đỏ.
- Nhìn từ bên ngoài, người bệnh có thể thấy vùng khớp bị viêm có biểu hiện bầm tím hoặc phát ban. Khi ấn vào khớp gối bị viêm bao hoạt dịch, bệnh nhân cảm thấy rất đau. Cơn đau tăng lên nhiều hơn khi di chuyển, vận động và thậm chí không thuyên giảm khi nghỉ ngơi.
- Cơn đau diễn tiến âm ỉ, đôi lúc khởi phát đột ngột gây nhiều phiền toái cho người bệnh.
- Đau nhức còn xuất hiện vào buổi sáng khi thức dậy hoặc sau giấc ngủ ngắn giữa ngày. Khi bệnh trở nên nghiêm trọng, tình trạng đau sưng xuất hiện bất cứ lúc nào, đồng thời, làm gián đoạn giấc ngủ của bệnh nhân.
- Đi cùng với cơn đau là hiện tượng cứng khớp, ảnh hưởng tiêu cực đến tầm vận động của khớp gối. Cụ thể, bệnh nhân gặp khó khăn khi thực hiện động tác đơn giản như đứng lên, ngồi xuống, duỗi thẳng hoặc gập đầu gối.
- Xuất tiết nhiều dịch, gây ứ đọng dịch trong bao hoạt dịch hoặc tràn dịch khớp gối. Tìm hiểu chế độ dinh dưỡng dành cho người bệnh tràn dịch khớp gối TẠI ĐÂY.
Nguyên nhân, phương pháp điều trị và phòng ngừa
Các cơn đau ở đầu gối có thể xuất phát từ các chấn thương hoặc là triệu chứng của bệnh lý về xương khớp. Khi xuất hiện các dấu hiệu đau đầu gối, bạn nên thăm khám sớm để tránh những biến chứng nguy hiểm hoặc khó điều trị về…
3. Nguyên nhân gây viêm bao hoạt dịch khớp gối
Bao hoạt dịch khớp gối bị viêm xuất phát từ 7 nguyên nhân chính:
3.1. Thoái hóa khớp gối
Thoái hóa khớp gối là tình trạng tổn thương sụn khớp, kèm theo phản ứng viêm và giảm lượng dịch khớp. Nguyên nhân là do quá trình tái tạo sụn khớp diễn ra không đủ để bù đắp cho lớp sụn đã mất theo thời gian. Hậu quả, người bệnh cảm thấy đau mặt trước hoặc trong khớp gối, đồng thời khi gấp duỗi có thể xuất hiện tiếng kêu lạo xạo.
Nếu không điều trị kịp thời, cơn đau ngày càng tăng lên và kéo dài, khiến khớp gối giảm độ linh hoạt, chân bị lệch trục kiểu vòng kiềng (chân chữ O) hoặc kiểu chân chữ X. Từ đó, bệnh nhân hoàn toàn mất đi khả năng vận động.
3.2. Biến chứng từ viêm khớp dạng thấp
Khi mắc phải viêm khớp dạng thấp, màng hoạt dịch, sụn khớp và đầu xương dưới sụn chịu ảnh hưởng lớn, lâu ngày khớp bị sưng, nhức, nóng đỏ, đôi khi cứng khớp làm hạn chế hoạt động. Nếu để lâu không điều trị sẽ dẫn đến biến dạng khớp hoặc dính khớp.
Thêm vào đó, viêm bao hoạt dịch khớp gối còn xuất phát từ một số bệnh lý khác như bệnh gout hoặc viêm khớp vảy nến.
3.3. Đầu gối chịu áp lực trong thời gian dài
Người làm công việc đòi hỏi phải quỳ gối trên mặt phẳng cứng trong thời gian dài như thợ lót thảm, thợ sửa ống nước hoặc thợ làm vườn là đối tượng có nguy cơ cao gặp phải thoát vị bao hoạt dịch khớp gối.
3.4. Sử dụng đầu gối nhiều và gắng sức
Thường xuyên lặp đi lặp lại một hoặc nhiều động tác, vận động nặng hoặc lạm dụng đầu gối khiến bao hoạt dịch quanh khớp gối bị kích thích và dễ bị viêm.
3.5. Khớp gối bị chấn thương
Khi bất kỳ chấn thương nào xảy ra, điển hình như té ngã, tiếp đất bằng đầu gối hoặc chấn thương thể thao (đấu vật, bóng đá, bóng chuyền) đều có thể tổn thương khớp gối, khiến bao hoạt dịch bị viêm, nóng đỏ, ảnh hưởng đến khả năng vận động.
Chấn thương đầu gối có thể bao gồm nhiều dạng khác nhau. Một số trường hợp nhẹ có thể điều trị tại nhà. Tuy nhiên, phần lớn chấn thương ở đầu gối cần được can thiệp y tế để chữa lành thương tổn hoàn toàn, đồng thời hạn chế rủi…
3.6. Béo phì
Viêm bao hoạt dịch khớp gối còn xảy ra ở người đã và đang mắc phải bệnh béo phì. Theo đó, trọng lượng dư thừa tạo áp lực nặng nề cho hai khớp gối, khiến sụn khớp bị phá hủy và trở nên sưng tấy theo thời gian.
3.7. Nhiễm khuẩn
Viêm bao hoạt dịch khớp gối có thể xuất phát từ hiện tượng nhiễm khuẩn. Đây là tình trạng vi khuẩn xâm nhập vào máu, sau đó tấn công nội khớp, thông qua vết cắn động vật hoặc vết thương xuyên khớp.
Qua nghiên cứu, staphylococcus aureus (tụ cầu khuẩn) – một loại vi khuẩn sống trên làn da khỏe mạnh bình thường, được xác định là “thủ phạm” hàng đầu gây ra viêm bao hoạt dịch khớp gối thể nhiễm trùng. Về cơ bản, bao hoạt dịch khớp (kể cả khớp gối) tương đối yếu, không thể chống lại tấn công của tác nhân gây bệnh.
Vì thế, khi chịu tác động từ vi khuẩn, phản ứng của cơ thể có khả năng gia tăng áp lực trong ổ khớp, giảm lưu thông máu đến khớp. Từ đó, khiến tình trạng tổn thương trở nên nghiêm trọng, sức khỏe của người bệnh bị ảnh hưởng nặng nề do triệu chứng khó chịu như sốt, đau nhói, căng cứng, sưng đỏ hoặc ấm nóng tại vị trí khớp bị viêm.
4. Viêm bao hoạt dịch gối có nguy hiểm không?
Nếu được điều trị sớm, viêm bao hoạt dịch khớp gối không đáng lo ngại. Trái lại, nếu chủ quan xem nhẹ, không chữa bệnh kịp thời thì bao hoạt dịch bị viêm tăng giảm dịch nhầy bất thường. Từ đó, tạo áp lực cho sụn, xương và mô trong khớp, khiến cử động khớp bị hạn chế.
Nguy hiểm hơn, viêm bao hoạt dịch khớp gối lâu ngày có thể phát sinh hàng loạt biến chứng nghiêm trọng như:
- Biến dạng khớp, dính khớp hoặc tràn dịch khớp.
- Yếu cơ, teo cơ dẫn đến suy giảm chức năng vận động của người bệnh và tàn phế bại liệt là nguy cơ khó tránh khỏi.
- Nhiều trường hợp bao hoạt dịch khớp gối bị viêm chuyển sang biến chứng thấp khớp cấp, tổn thương van tim, gây ra bệnh lý mạn tính như bệnh tim mạch.
- Thoát vị bao hoạt dịch khớp gối tái phát nhiều lần, xuất hiện cơn đau mãn tính.
5. Bao hoạt dịch khớp gối bị viêm khi nào nên khám bác sĩ?
Hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức nếu như bạn xuất hiện một hoặc nhiều triệu chứng của bệnh, hoặc khi cảm thấy khó cử động khớp gối bất thường, kèm theo sốt nhẹ, sưng tấy quanh khớp và đau nhức dữ dội. Mặc dù đây có thể không phải là viêm bao hoạt dịch khớp gối, song chắc chắn khớp của bạn đang gặp phải vấn đề nào đó, cần được xử lý sớm để ngăn ngừa nguy hại cho sức khỏe.
6. Chẩn đoán viêm bao hoạt dịch khớp gối
Thông thường, quá trình chẩn đoán viêm bao hoạt dịch khớp gối được thực hiện dựa trên ba phương pháp sau:
6.1. Tiền sử bệnh và khám lâm sàng
Ngoài hỏi về tiền sử bệnh tật, bác sĩ còn khám thực thể cho người bệnh, nhằm đánh giá thời gian khởi phát và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng:
- So sánh tình trạng ở hai đầu gối, đặc biệt là khi cơn đau chỉ xuất hiện khu trú một bên.
- Nhẹ nhàng ấn vào khu vực xung quanh đầu gối để đánh giá triệu chứng sưng, nóng và nguồn gốc cơn đau của người bệnh.
- Kiểm tra vùng da bị viêm khớp để xác định liệu có dấu hiệu bị đỏ hay nhiễm trùng nào không.
- Di chuyển nhẹ đầu gối của bệnh nhân để đánh giá phạm vi chuyển động. Đồng thời, xem thử cơn đau có xuất hiện không, mỗi khi đầu gối gập lại hoặc di chuyển quá mức.
6.2. Xét nghiệm hình ảnh
Để loại trừ chấn thương có thể là nguyên nhân gây ra triệu chứng tương tự thoát vị bao hoạt dịch khớp gối, đôi lúc bác sĩ yêu cầu người bệnh thực hiện xét nghiệm hình ảnh như:
- Chụp X – quang: Đây là phương pháp giúp phát hiện vấn đề ở xương hoặc viêm khớp (nếu có).
- Chụp cộng hưởng từ MRI: MRI sử dụng sóng radio và từ trường mạnh tạo nên hình ảnh chi tiết về cấu trúc xương khớp trong cơ thể. Nhờ đó, bác sĩ có thể quan sát được vị trí mô mềm như bao hoạt dịch khớp gối.
- Siêu âm: Phương pháp siêu âm dùng sóng âm để mô phỏng hình ảnh thực tế ở thời điểm hiện tại, giúp bác sĩ hình dung rõ hơn về tình trạng sưng tấy ở vùng bao hoạt dịch bị ảnh hưởng.
6.3. Hút dịch sinh thiết
Nếu nghi ngờ người bệnh bị nhiễm trùng hoặc có bệnh gout khi viêm bao hoạt dịch khớp gối, bác sĩ tiến hành hút dịch sinh thiết, bằng cách lấy một ít dịch ở bao hoạt dịch bị viêm đi kiểm tra. Đây cũng là phương pháp có thể được áp dụng trong quá trình điều trị.
7. Cách điều trị viêm bao hoạt dịch khớp gối
Hiện nay, nguyên tắc điều trị viêm bao hoạt dịch khớp gối chủ yếu là tìm ra nguyên nhân, cải thiện cơn đau phù hợp với nguồn gốc gây bệnh và điều trị dự phòng bệnh lý tái phát. Do đó, khi phát hiện dấu hiệu bất thường xung quanh đầu gối, người bệnh nên chủ động đi khám với bác sĩ để được chẩn đoán, tư vấn chữa trị đúng cách, nhằm gia tăng khả năng phục hồi. Dưới đây là 5 cách điều trị viêm bao hoạt dịch khớp gối phổ biến:
7.1. Giảm đau do viêm bao hoạt dịch khớp gối tại nhà
Để giảm bớt đau đớn và khó chịu khi mắc phải thoát vị bao hoạt dịch khớp gối, bệnh nhân nên:
Để đầu gối nghỉ ngơi: Nếu viêm bao hoạt dịch khớp gối gây đau nhức dữ dội, người bệnh nên nghỉ ngơi, hạn chế vận động hoặc đi lại nhiều. Điều này giảm tổn thương bao hoạt dịch khớp gối, tạo điều kiện cho khớp xương, bao hoạt dịch, cơ và dây thần kinh được chữa lành, ngăn ngừa cơn đau trở nên tồi tệ hơn.
Chườm đá: Dùng túi gel lạnh hoặc cho đá vào một khăn mềm, quấn lại và tiến hành chườm ở khu vực khớp bị sưng trong 20 phút (khoảng 3 – 4 lần mỗi ngày), đến khi thuyên giảm cơn đau và không còn cảm thấy ấm nóng ở đầu gối.
Chườm ấm: Đây là biện pháp giảm đau an toàn, phù hợp với bệnh nhân bị thoát vị bao hoạt dịch khớp gối hoặc mắc bệnh xương khớp khác. Theo đó, chườm nóng làm dịu cơn đau, giảm viêm, tê bì và cứng khớp. Để thực hiện, người bệnh hãy dùng chai thủy tinh chứa nước ấm hoặc túi chườm đặt lên đầu gối. Giữ nguyên 20 phút, thực hiện 3 lần mỗi ngày để đạt kết quả tốt nhất.
Quấn băng thun: Sử dụng băng thun hoặc đồ bảo vệ đầu gối giúp cố định khu vực bị tổn thương, làm dịu viêm sưng và ngăn ngừa tăng tiết dịch khớp.
Nâng cao đầu gối: Người bệnh có thể dùng gối để kê cao đầu gối lên. Nhờ vậy, tình trạng sưng tấy ở khớp gối được giảm bớt.
7.2. Dùng thuốc
Trong trường hợp cơn đau xuất hiện dày đặc, gây phiền toái trong sinh hoạt hằng ngày của người bệnh, bác sĩ có thể yêu cầu sử dụng một số loại thuốc sau đây:
- Thuốc giảm đau: Paracetamol và thuốc kháng viêm không steroid như aspirin, ibuprofen hoặc naproxen được đề nghị sử dụng, nhằm giảm đau, sưng phồng và viêm đỏ ở khớp gối.
- Tiêm corticosteroid: Bằng cách tiêm corticosteroid vào khớp gối, người bệnh tạm thời thoát khỏi cơn đau, có thể phục hồi chức năng cho một phần cơ thể bị bất động bởi phản ứng viêm như viêm bao hoạt dịch khớp gối.
- Thuốc kháng sinh: Nếu viêm bao hoạt dịch khớp gối do nhiễm trùng, bác sĩ chỉ định bạn uống thuốc kháng sinh để vừa cải thiện triệu chứng nhiễm khuẩn, vừa thuyên giảm cơn đau nhức nhói.
Các loại thuốc (dù là thuốc uống hay thuốc tiêm) không được tùy tiện sử dụng mà phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, dùng đúng loại, đúng liều và đúng thời gian điều trị. Nếu không, bạn có thể “gánh chịu” biến chứng nguy hiểm do lạm dụng.
Ví dụ: Tiêm Cortisone quá liều hoặc sai cách làm tăng nguy cơ nhiễm trùng khớp, làm nhạt da tại vị trí tiêm, tăng cân, tăng huyết áp, đục thủy tinh thể, loãng xương hoặc hoại tử xương vô mạch. Đối với thuốc giảm đau kháng viêm, nếu dùng nhiều và lâu dài có thể ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hóa và cơ quan nội tạng như gan, thận, dạ dày.
> Có thể bạn quan tâm: Thuốc tiêm khớp là gì? Có gây hại gì khi sử dụng không?
7.3. Chọc hút dịch (aspiration)
Bác sĩ sử dụng cây kim nhỏ đưa vào bao hoạt dịch đầu gối để hút bớt lượng dịch dư thừa, hỗ trợ giảm viêm, sưng và đau nhức. Tuy nhiên, thủ thuật lại gây đau trong thời gian ngắn và người bệnh phải mang vật cố định đầu gối sau khi tiêm để ngăn ngừa nguy cơ tái phát.
7.4. Phẫu thuật
Phẫu thuật được cân nhắc khi viêm bao hoạt dịch khớp gối chuyển sang giai đoạn mạn tính nặng hoặc tái đi tái lại và không đáp ứng với phương pháp điều trị bảo tồn (sau 3 tháng). Lúc này, bác sĩ đề nghị phẫu thuật loại bỏ bao hoạt dịch bị viêm. Tùy vào thể trạng, bệnh nhân có thể được mổ hở hoặc phẫu thuật nội soi.
Mặc dù mang đến hiệu quả giảm đau, lấy lại sức mạnh và chuyển động của đầu gối nhưng sau khi phẫu thuật, người bệnh khó tránh khỏi những biến chứng không mong muốn như: nhiễm trùng vết thương, huyết khối, dị ứng, tác dụng phụ của thuốc mê hay thậm chí loại bỏ bao hoạt dịch thất bại.
Để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi thực hiện và tuân theo hướng dẫn sau thời gian phẫu thuật.
7.5. Trị liệu Thần kinh Cột sống (Chiropractic) kết hợp với vật lý trị liệu
Hiện nay, Phòng khám ACC – chuyên khoa Trị liệu Thần kinh Cột sống là địa chỉ uy tín chữa trị thành công viêm bao hoạt dịch khớp gối cùng nhiều bệnh lý liên quan đến cột sống – xương khớp khác cho hàng nghìn bệnh nhân trong và ngoài nước.
Bác sĩ Luke Hamman tại phòng khám ACC cho biết, thoát vị bao hoạt dịch khớp gối là dấu hiệu cảnh báo rất nhiều bệnh lý nguy hiểm. Nguyên tắc điều trị tại ACC là xác định nguyên nhân gây bệnh và điều trị dứt điểm từ gốc. Liệu trình chữa viêm bao hoạt dịch khớp gối tại ACC vô cùng hiệu quả nhờ phương pháp không phẫu thuật – không dùng thuốc:
Trị liệu Thần kinh Cột sống (Chiropractic): Những sai lệch trong xương gối gây chèn ép rễ thần kinh bên trong, dẫn đến khớp gối bị đau nhức và xơ cứng. Lúc này, áp dụng phương pháp điều trị bảo tồn không xâm lấn như Chiropractic giúp tác động một lực chính xác vào khớp xương bị lệch, khôi phục về đúng vị trí tự nhiên, giải phóng dây thần kinh bị chèn ép. Từ đó, tình trạng đau viêm đầu gối biến mất nhanh chóng, hiệu quả và không tái phát.
Sóng xung kích shockwave: Đây là loại sóng âm mang năng lượng cao. Khi tác động vào vị trí đau, sóng xung kích shockwave giúp đẩy nhanh quá trình tái tạo mô, gân, cơ và mô mềm trong khớp gối.
Tia laser cường độ cao thế hệ IV: Với bước sóng rộng và cường độ mạnh nhất hiện nay, tia laser thế hệ IV cho khả năng tác động sâu vào mô xương, kích thích tái tạo tế bào, giảm viêm và chữa đau hiệu quả. Ngoài ra, tia laser còn thúc đẩy tuần hoàn máu và oxy nuôi dưỡng sụn khớp bị hư tổn.
Vật lý trị liệu cải thiện viêm bao hoạt dịch: Bác sĩ ACC thiết kế bài tập phù hợp với thể trạng của mỗi bệnh nhân, nhằm tăng cường sức mạnh của cơ, cải thiện vận động của đầu gối và nâng cao sức khỏe tổng thể cho người bệnh. Dựa vào hướng dẫn của bác sĩ, bệnh nhân cần chăm chỉ luyện tập trong và sau khi chữa bệnh để đạt kết quả tốt nhất, duy trì hiệu quả chữa khỏi lâu dài.
8. Phòng ngừa viêm bao hoạt dịch khớp gối
Để phòng ngừa thoát vị bao hoạt dịch khớp gối xảy ra, bác sĩ ACC khuyên rằng mỗi người nên chủ động bảo vệ sức khỏe xương khớp ngay từ sớm và ngăn ngừa yếu tố khiến bao hoạt dịch khớp gối bị viêm, bằng cách:
- Duy trì cân nặng hợp lý, bổ sung thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như Canxi, Kali, Magie, Vitamin nhóm B, C, E. Điều này giúp giảm nguy cơ phát triển viêm bao hoạt dịch ở khớp gối.
- Sử dụng thực phẩm chức năng như Glucosamine để bảo vệ xương khớp dưới hướng dẫn của bác sĩ.
- Hạn chế chơi môn thể thao tiếp xúc. Nếu thực hiện, người bệnh phải sử dụng đồ bảo hộ chuyên dụng để bảo vệ khớp gối khỏi nguy cơ chấn thương.
- Thực hiện tư thế đúng trong sinh hoạt và lao động.
- Không vận động quá mức, đặc biệt là bài tập có tư thế ngồi xổm (squat). Khuỵu đầu gối thường xuyên hoặc lặp đi lặp lại có thể tạo áp lực nặng nề cho khớp gối.
- Nếu phải quỳ gối trong thời gian dài, đừng quên dành ít phút để duỗi thẳng chân, cho đầu gối được nghỉ ngơi.
- Khám tổng quát thường xuyên để tầm soát bệnh xương khớp liên quan như viêm khớp, thoái hóa khớp.
Viêm bao hoạt dịch khớp gối là một trong những tác nhân hàng đầu gây bại liệt tàn phế nếu người bệnh chủ quan, điều trị chậm trễ. Vì thế, bệnh nhân phải thăm khám với bác sĩ ngay khi xuất hiện dấu hiệu bất thường, nhằm được chẩn đoán, áp dụng phác đồ chữa bệnh phù hợp với nguyên nhân, từ đó ngăn ngừa biến chứng nguy hại cho sức khỏe.
> Thông tin thêm: Bị tràn dịch khớp cổ chân là do đâu?
Đặt lịch hẹn
