Vẹo cột sống bẩm sinh là một trong những dị tật cột sống xuất hiện ngay từ khi trẻ còn trong bụng mẹ. Tuy không phổ biến như các dạng vẹo cột sống mắc phải, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thể chất và chất lượng cuộc sống của trẻ.
- 1. Tìm hiểu cong vẹo cột sống bẩm sinh là gì?
- 2. Dấu hiệu nhận biết cong vẹo cột sống bẩm sinh
- 3. Phân loại vẹo cột sống bẩm sinh
- 4. Nguyên nhân gây ra tình trạng vẹo cột sống bẩm sinh
- 5. Hệ quả nếu không điều trị vẹo cột sống bẩm sinh từ sớm
- 6. Các phương pháp chẩn đoán vẹo cột sống bẩm sinh
- 7. Những cách điều trị vẹo cột sống bẩm sinh phổ biến hiện nay
1. Tìm hiểu cong vẹo cột sống bẩm sinh là gì?
Vẹo cột sống bẩm sinh là tình trạng cột sống phát triển bất thường ngay từ trong bào thai, khiến các đường cong sinh lý bị lệch sang bên trái hoặc bên phải thay vì thẳng trục như bình thường. Khi quan sát từ phía sau, người mắc dị tật này thường có cột sống nghiêng rõ rệt về một bên, tạo nên hình dáng mất cân đối và bất đối xứng.
Hình dạng cột sống của trẻ thay đổi và phát triển theo từng giai đoạn khác nhau. Tuy nhiên, độ cong tự nhiên ở mỗi giai đoạn vẫn duy trì sự liên tục trên một trục thẳng từ cổ đến xương cùng cụt. Cụ thể:
- Trong giai đoạn phôi thai, cột sống ban đầu có hình vòng cung cong đều.
- Sau khi sinh, trẻ bắt đầu phát triển các mốc vận động, hình dạng cột sống dần thay đổi. Khi trẻ biết ngẩng đầu và tập lẫy, đoạn cột sống cổ bắt đầu cong ra phía trước để hỗ trợ việc nâng đầu.
- Đến khi trẻ biết ngồi, cột sống uốn cong phía trước ở vùng thắt lưng và cong ra phía sau ở vùng lưng cùng – cụt để giữ thăng bằng thân trên.
- Đến khi trưởng thành, cột sống sẽ có hai đoạn cong về phía trước là cổ và thắt lưng, hai đoạn cong về phía sau là ngực và cùng – cụt.
Vẹo cột sống là một tình trạng phổ biến, đặc biệt ở trẻ em và thanh thiếu niên. Nhiều người cho rằng đây chỉ là một vấn đề thẩm mỹ, nhưng thực tế, vẹo cột sống có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe. Vậy vẹo…
2. Dấu hiệu nhận biết cong vẹo cột sống bẩm sinh
Vẹo cột sống bẩm sinh đề cập đến tình trạng cột sống bị biến dạng ở trẻ vừa chào đời. Theo thống kê, so với những vấn đề cong vẹo cột sống xảy ra khi trẻ lớn lên, trẻ sơ sinh bị vẹo cột sống chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ là 1/10.000.
Trẻ khi chào đời thường sẽ không có biểu hiện cong vẹo cột sống rõ ràng. Tuy nhiên, sau khi bé lớn dần, khoảng 6 tuổi trở lên, bố mẹ có thể dễ dàng nhận thấy ngoại hình của con có xu hướng nghiêng hẳn về một phía, đặc biệt là một số bộ phận như:
- Vai: hai vai không đều, xương bả vai ở một bên có thể nhô ra so với bên còn lại.
- Xương sườn: một bên xương sườn sẽ lồi rõ ràng.
- Hông: hai bên hông không đều đặn (một bên lõm vào, một bên lồi ra).
- Cơ thể mất cân đối: Cơ thể nghiêng hẳn sang một bên, một vài trường hợp cổ cũng bị kéo lệch sang một bên.
3. Phân loại vẹo cột sống bẩm sinh
Tùy thuộc vào loại dị dạng ở cột sống, tình trạng vẹo cột sống ở trẻ sơ sinh được chia thành nhiều dạng khác nhau, mỗi loại có đặc điểm và mức độ ảnh hưởng khác nhau đến cấu trúc cột sống. Cụ thể là:
3.1 Quá trình hình thành không đầy đủ các đốt sống
Tật nửa đốt sống xảy ra khi một phần của đốt sống không phát triển hoàn chỉnh trong giai đoạn bào thai, tạo ra góc vẹo bất thường trên cột sống. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến một hoặc nhiều đốt sống và thường tiến triển theo thời gian. Tuy nhiên, nếu có nhiều đốt sống bị lệch đối xứng, chúng có thể phần nào bù trừ nhau, giúp cột sống cân bằng hơn.
3.2 Phân chia các đốt sống không hoàn chỉnh
Trong quá trình phát triển bào thai, cột sống ban đầu là một khối liên tục, sau đó mới phân chia thành từng đốt riêng biệt. Nếu quá trình phân tách này không hoàn chỉnh, một số đốt sống sẽ bị dính vào nhau. Sự dính này có thể cản trở sự phát triển của cột sống ở một bên, khiến độ cong lệch tăng dần khi trẻ lớn lên.
3.3 Kết hợp giữa tật nửa đốt sống và dính đốt sống
Đây là dạng kết hợp giữa hai dị tật trên khiến tình trạng vẹo cột sống trở nên nghiêm trọng hơn. Những trường hợp này thường cần được theo dõi chặt chẽ và có thể phải can thiệp phẫu thuật sớm để ngăn ngừa biến chứng nặng hơn.
3.4 Những đường cong bù trừ
Ngoài các đường cong vẹo, cột sống của trẻ có thể phát triển thêm các đường cong bù trừ nhằm giữ cơ thể ở tư thế thẳng. Những đường cong này thường xuất hiện ở phía trên hoặc dưới đoạn cột sống bị vẹo, với các đốt sống có cấu trúc bình thường.
4. Nguyên nhân gây ra tình trạng vẹo cột sống bẩm sinh
Nguyên nhân cụ thể dẫn đến vẹo cột sống ở trẻ sơ sinh thường liên quan đến yếu tố di truyền hoặc những tác động trong thời kỳ mang thai.
4.1 Do di truyền
Trẻ có người thân trong gia đình mắc các dị tật cột sống bẩm sinh có nguy cơ cao hơn gặp phải tình trạng tương tự. Tuy nhiên, di truyền không phải là nguyên nhân duy nhất và nhiều trường hợp xảy ra mà không có tiền sử gia đình rõ ràng.
4.2 Các yếu tố phát sinh trong khi mang thai
Trong quá trình mang thai, nếu thai nhi phát triển quá nhanh so với kích thước tử cung hoặc bị chèn ép do ngôi thai bất thường, cột sống có thể phát triển lệch. Ngoài ra, việc mẹ bầu tiếp xúc với chất độc hại, dùng thuốc không phù hợp hoặc ăn uống thiếu khoa học cũng làm tăng nguy cơ dị tật ở thai nhi.
Vẹo cột sống bẩm sinh là một trong những dị tật cột sống xuất hiện ngay từ khi trẻ còn trong bụng mẹ. Tuy không phổ biến như các dạng vẹo cột sống mắc phải, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có…
5. Hệ quả nếu không điều trị vẹo cột sống bẩm sinh từ sớm
Cột sống biến dạng bẩm sinh không chỉ ảnh hưởng về mặt thẩm mỹ và dáng đi mà còn có thể tác động trực tiếp đến sức khỏe của bé sau này, ví dụ như:
- Khả năng hô hấp gặp vấn đề, cụ thể hơn là khó hít thở sâu.
- Tủy sống hoặc dây thần kinh có nguy cơ chịu ảnh hưởng (bị chèn ép), từ đó gây tê yếu tứ chi cũng như suy giảm khả năng vận động, phối hợp và thậm chí là teo cơ.
- Sức làm việc của trẻ bị vẹo cột sống bẩm sinh cũng yếu hơn so với các bạn đồng trang lứa, ảnh hưởng đến công việc sinh hoạt của bé sau này.
- Mặt khác, trẻ bị vẹo cột sống bẩm sinh đôi khi còn gặp vấn đề với thận hoặc bàng quang, khiến chất lượng cuộc sống của bé trở nên tệ hơn.
Chính vì những tác hại như trên, phương pháp điều trị vẹo cột sống bẩm sinh hiệu quả và an toàn là mối bận tâm của không ít bố mẹ khi có con rơi vào tình trạng này.
6. Các phương pháp chẩn đoán vẹo cột sống bẩm sinh
Vẹo cột sống bẩm sinh thường được phát hiện trong các buổi siêu âm thai kỳ hoặc khám nhi khoa ngay sau sinh, đặc biệt khi có những dấu hiệu bất thường nhỏ ở vùng lưng của trẻ. Ngoài việc kiểm tra thể chất (tư thế, dáng đứng,…) bác sĩ cũng sẽ khai thác tiền sử bệnh lý gia đình để xác định nguy cơ di truyền.
Bên cạnh đó, nhằm xác định chính xác mức độ và nguyên nhân của tình trạng vẹo cột sống, bác sĩ có thể chỉ định một số kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như:
- Chụp X-quang: Giúp xác định độ cong và hình dạng bất thường của các đốt sống. Đây là phương pháp cơ bản và phổ biến nhất.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT): Cho hình ảnh chi tiết về cấu trúc xương, hỗ trợ bác sĩ trong việc đánh giá kỹ hơn các dị tật phức tạp hoặc lập kế hoạch điều trị.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Được chỉ định khi nghi ngờ có liên quan đến tủy sống hoặc dị tật thần kinh. MRI giúp đánh giá chính xác cấu trúc mềm như tủy và dây thần kinh.
7. Những cách điều trị vẹo cột sống bẩm sinh phổ biến hiện nay
Trẻ có đường cong vẹo góc nhỏ sẽ được theo dõi bằng cách cho chụp X-quang cột sống định kỳ mỗi 6 – 12 tháng. Mục tiêu là phát hiện sớm nếu có dấu hiệu cong vẹo nặng lên, từ đó can thiệp kịp thời.
Việc điều trị vẹo cột sống bẩm sinh phụ thuộc vào mức độ cong vẹo, độ tuổi của trẻ và tốc độ tiến triển của dị tật. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:
7.1 Sử dụng nẹp hoặc bài tập trị liệu
Dựa vào mức độ cong vẹo cột sống mà bác sĩ sẽ có những phương pháp điều trị cụ thể, chẳng hạn như:
- Độ cong vẹo dưới 20º: Bé có thể thực hiện một số bài tập vật lý trị liệu để khắc phục.
- Độ cong vẹo từ 20 – 45º: Bên cạnh những bài tập trị liệu, một số bác sĩ có thể chỉ định trẻ dùng thêm áo nẹp để tránh cột sống tiếp tục cong vẹo theo thời gian.
7.2 Phẫu thuật
Không phải tất cả các trường hợp vẹo cột sống bẩm sinh đều cần phẫu thuật, nhưng trẻ vẫn đang phát triển, độ cong có thể trở nên tệ hơn khi lớn lên. Do đó, nếu độ cong cột sống nghiêm trọng trên 45º, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật.
Các phương pháp phẫu thuật điều trị vẹo cột sống bẩm sinh có thể kể đến như:
- Phẫu thuật cố định cột sống: Nối các đốt sống bị cong hoặc dị dạng lại thành một khối xương vững chắc, giúp làm thẳng cột sống và ngăn tình trạng tiến triển nặng hơn.
- Cắt đốt sống: Loại bỏ phần đốt sống bị dị dạng, sau đó cố định lại bằng nẹp hoặc dụng cụ hỗ trợ để đảm bảo cột sống ổn định.
- Phẫu thuật đặt thanh tăng trưởng: Gắn một thanh kim loại có thể điều chỉnh độ dài theo sự phát triển của trẻ. Thanh này sẽ được kéo dài định kỳ vài tháng một lần. Khi trẻ trưởng thành, thanh sẽ được tháo ra và thực hiện cố định cột sống vĩnh viễn.
Tuy nhiên, so với người trưởng thành, rủi ro (sốc thuốc, hôn mê, tổn thương thần kinh…) do phẫu thuật mang lại càng nghiêm trọng và dễ xảy ra hơn khi đối tượng được điều trị là trẻ nhỏ. Mặt khác, chi phí cho phương pháp này cũng là bài toán kinh tế khó khăn của nhiều gia đình.
>> Xem thêm: Mổ vẹo cột sống nguy hiểm không? những điều cần biết trước khi mổ
7.3 Nắn chỉnh cột sống kết hợp Vật lý trị liệu
Theo đánh giá từ nhiều chuyên gia ở các nước phát triển, liệu pháp nắn chỉnh cột sống có thể giúp trẻ khôi phục đường cong sinh lý của cột sống mà không cần sự can thiệp của phẫu thuật, kể cả khi nguyên nhân bắt nguồn từ dị tật khiếm khuyết ở bộ phận này khi hình thành bào thai.
Ở Việt Nam, phòng khám ACC là đơn vị chuyên khoa uy tín hàng đầu trong lĩnh vực này. Cụ thể các bác sĩ ACC có thể điều trị hiệu quả vẹo cột sống ở trẻ nhờ:
- Nắn chỉnh cột sống: Đây được xem là cách khắc phục cong vẹo cột sống an toàn và tối ưu nhất. Cụ thể, bác sĩ điều trị sẽ dùng tay với lực vừa phải để tác động vào phần cấu trúc cột sống sai lệch, đưa chúng về đúng vị trí. Qua đó khôi phục đường cong sinh lý tự nhiên, giúp cải thiện tình trạng vẹo cột sống.
- Vật lý trị liệu: Các bài tập được thiết kế phù hợp với độ tuổi và mức độ cong của cột sống giúp trẻ giảm đau, giữ tư thế đúng và hỗ trợ phục hồi sau phẫu thuật (nếu có).
Không chỉ là liệu trình khoa học và phù hợp, điều trị vẹo cột sống bẩm sinh cho trẻ tại ACC, bố mẹ còn yên tâm vì:
- Bác sĩ dày dặn kinh nghiệm, xây dựng phác đồ cá nhân hóa: Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Chiropractic 100% người nước ngoài, có đầy đủ chứng chỉ hành nghề và am hiểu cấu tạo hệ xương khớp sẽ thăm khám, xây dựng phác đồ điều trị chuyên biệt.
- Kết hợp máy móc hiện đại: Nhằm đẩy nhanh quá trình điều trị cũng như tối ưu kết quả phục hồi cho trẻ, phòng khám ACC còn cung cấp nhiều máy móc hỗ trợ hiện đại, tân tiến. Trong đó, nổi bật nhất là thiết bị trị liệu vận động ATM2 đến từ Hoa Kỳ.
- Quy trình thăm khám nhanh chóng, tiện lợi: Quy trình làm việc chuyên nghiệp cùng đội ngũ nhân viên tận tâm, hỗ trợ chu đáo giúp bố mẹ tiết kiệm thời gian và không phải chờ đợi lâu.
- Luôn có bác sĩ hoặc chuyên viên theo dõi sát sao: Để việc chữa trị đạt hiệu quả tối đa, các bác sĩ hoặc chuyên viên vật lý trị liệu, giàu kinh nghiệm tại ACC sẽ hướng dẫn bệnh nhân tập các bài tập vật lý trị liệu thiết kế riêng theo các mức độ cong vẹo và tình trạng bệnh. Chẳng hạn như:
– Bài tập với gối tập chuyên dụng
Cách thực hiện như sau:
- Bé nằm trên mặt phẳng, kê gối dưới lưng.
- Kéo nghiêng người sao cho căng giãn vùng cột sống bị vẹo.
- Duy trì tư thế trong 30 giây.
- Lặp lại bài tập trong vòng 2 – 5 phút.
– Bài tập tay
Ngoài khắc phục tình trạng vẹo cột sống, mục đích của bài tập này còn nhắm đến việc tăng cường sức khỏe cho nhóm cơ dọc cột sống, bao gồm cơ lưng trên và cơ thắt lưng. Nhờ vậy, rủi ro tái phát cong vẹo cột sống có thể giảm xuống đáng kể.
Bài tập này gồm những động tác đơn giản như sau:
- Hai tay cầm tạ áp sát lồng ngực và cúi xuống.
- Nâng người lên và dang hai tay ra.
- Lưu ý mở rộng hai vai.
- Lặp lại bài tập 20 lần.
| Tầm soát bàn chân bẹt sớm để phòng tránh cong vẹo cột sống hiệu quả Ít ai ngờ rằng bàn chân bẹt – tình trạng lòng bàn chân không có vòm cong sinh lý – lại có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của cột sống. Khi bàn chân không tạo được điểm tựa cân bằng, cơ thể buộc phải điều chỉnh tư thế để thích nghi, dẫn đến lệch trục cơ thể, lâu dài có thể gây vẹo cột sống. Hiểu rõ mối liên hệ này, nên ACC đã triển khai chương trình tầm soát toàn diện dành cho trẻ như:
Gần 20 năm đồng hành cùng hàng ngàn trẻ gặp vấn đề về cơ xương khớp, ACC mang đến quy trình khám chuyên nghiệp và điều trị bàn chân chuyên sâu, cá nhân hóa: Từ khâu thăm khám, thiết kế đế chỉnh hình, theo dõi sát sao kết quả điều trị.
>> Đừng chờ đến khi có dấu hiệu bất thường – hãy chủ động tầm soát bàn chân bẹt và cột sống cho trẻ ngay từ sớm, để bảo vệ hệ xương khớp khỏe mạnh cho con. Liên hệ ACC để được tư vấn và đặt hẹn miễn phí. |
Vẹo cột sống bẩm sinh là tình trạng hiếm gặp nhưng có thể kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Khi nhận thấy có những biểu hiện bất thường hay biểu hiện biến dạng cột sống, bố mẹ đừng chần chờ mà hãy đưa trẻ đến chi nhánh phòng khám ACC gần nhất càng sớm càng tốt để được điều trị ngay từ đầu nhé.
>> Xem thêm:
Đặt lịch hẹn
