Thoái hóa khớp gối là căn bệnh phức tạp nhưng lại diễn tiến âm thầm nên rất khó phát hiện. Đến khi bệnh trở nặng thì lại gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng tới sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày.
1. Thoái hóa khớp gối là gì?
Thoái hóa khớp gối là hiện tượng xảy ra những thương tổn trên bề mặt sụn khớp. Theo thời gian, sụn khớp bị bào mòn, trở nên xù xì và mỏng, mất tính đàn hồi, không bảo vệ được đầu xương. Sau đó xảy ra những biến đổi ở bề mặt khớp, tăng sự lắng đọng canxi hình thành các gai xương, cuối cùng dẫn đến các biến dạng khớp và làm hư khớp.
Khớp gối có vị trí tiếp giáp giữa ba xương: đầu dưới của xương đùi, đầu trên của xương chày và mặt sau của xương bánh chè, được che phủ bởi sụn khớp. Khớp gối có vai trò rất quan trọng, gánh toàn bộ cơ thể và là khớp vận động nhiều nhất, do đó nó rất dễ bị thoái hóa.
Bài viết liên quan: Tìm hiểu nguyên nhân gây thoái hóa khớp vai và cách điều trị
2. Dấu hiệu nhận biết thoái hóa khớp gối
Để chẩn đoán thoái hóa khớp gối, bác sĩ cần theo dõi diễn biến của bệnh, thăm khám khớp gối và toàn thân. Dưới đây là triệu chứng của 3 giai đoạn thoái hóa khớp gối:
2.1. Giai đoạn khởi phát
Giai đoạn này thoái hóa mới diễn ra, sụn có thể bị tổn thương nhẹ và khoảng cách giữa các xương không có sự thu hẹp rõ ràng. Lúc này, người bệnh thường có cơn đau ở mặt trước và trong khớp gối, nghe tiếng lụp cụp hoặc lạo xạo khi gấp duỗi. Tuy nhiên cơn đau thoáng qua và biểu hiện mơ hồ nên người bệnh không để ý.
2.2. Giai đoạn giữa
Người bệnh đau tăng khi vận động, đặc biệt khi chuyển từ tư thế ngồi sang đứng, đi lại, lên xuống cầu thang, cơn đau giảm lúc nghỉ ngơi. Có hiện tượng cứng khớp buổi sáng kéo dài trong 30 phút hoặc ít hơn. Hầu như người bệnh không đi khám ngay mà chỉ dùng thuốc kháng viêm, giảm đau.
2.3. Giai đoạn thương tổn
Đây là giai đoạn bệnh đã trong tình trạng nghiêm trọng, khoảng cách giữa các xương giảm dần khiến sụn bị vỡ thêm, chất dịch tiết ra rất ít và các xương va chạm vào nhau. Điều này khiến người bệnh đứng lên ngồi xuống cực kỳ khó khăn, không thể lên cầu thang do mức độ khô khớp nặng. Tiếng kêu cọt kẹt, rột roạt trong khớp càng lớn.
3. Nguyên nhân gây thoái hóa khớp gối
Nguyên nhân thoái hóa khớp gối được chia ra làm 2 loại là thoái hóa khớp gối nguyên phát và thoái hóa khớp gối thứ phát.
3.1. Thoái hóa khớp gối nguyên phát
Đây là loại nguyên nhân chính dẫn đến thoái hóa khớp gối gồm:
Tuổi tác: Khi tuổi càng cao, quá trình tổng hợp của sụn ngày càng bị suy giảm. Hơn nữa, sau độ tuổi trưởng thành, tế bào sụn cũng không còn khả năng sinh sản và tự tái tạo.
Di truyền: Nếu trong gia đình có người bị thoái hóa khớp gối thì khả năng cao là bạn cũng sẽ bị bệnh này.
Nội tiết – Sự chuyển hóa cơ thể: Mãn kinh hay đái tháo đường đều có thể gây nên các bệnh lý về xương khớp, cụ thể là thoái hóa khớp gối.
3.2. Thoái hóa khớp gối thứ phát
Giới tính: Phụ nữ từ 55 tuổi trở lên thường có nguy cơ mắc các bệnh viêm khớp hơn nam giới. Do dây chằng trước của khớp gối yếu hơn, thêm nữa là thói quen đi giày cao gót gây áp lực trực tiếp lên sụn tạo cơ hội thoái hóa tiến triển nhanh.
Đôi khi tác hại của giày cao gót có thể là nguyên nhân dẫn đến các bệnh lý cơ xương khớp ở phụ nữ, ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt cũng như cuộc sống của họ. Giày cao gót là một phụ kiện thời trang không thể thiếu của…
Thừa cân: Trọng lượng dư thừa tạo áp lực lên hai khớp gối khiến sụn khớp nhanh hao mòn và hỏng dần theo thời gian. Theo khảo sát, phụ nữ béo phì trên tuổi 40 có khả năng bị thoái hóa khớp gối cao gấp 6 lần so với người bình thường. Với những người béo phì, chỉ cần giảm 5kg thì sẽ giảm nguy cơ thoái hóa khớp và viêm khớp đến một nửa.
Chấn thương: Những tổn thương khi chơi thể thao hoặc lao động có thể làm gãy xương bánh chè, đầu dưới xương đùi, giãn hoặc đứt dây chằng… khiến sụn bị tổn thương nghiêm trọng. Người bệnh không điều trị sớm sẽ dẫn đến lệch trục khớp, gây thoái hóa từ từ.
Chấn thương trong thể thao là điều có thể xảy ra với bất kỳ ai, kể cả vận động viên chuyên nghiệp. Tùy vào mức độ va đập, các chấn thương có thể xuất hiện các triệu chứng khác nhau, tuy nhiên đều gây đau đớn và khó chịu, nếu…
Bệnh lý khác: Béo phì, gút, tiểu đường, viêm khớp dạng thấp, hội chứng rối loạn chuyển hóa, bàn chân bẹt,… đều là những bệnh có ảnh hưởng xấu đến xương khớp và sụn.
Hệ miễn dịch phá hủy: Sụn khớp vốn không được nuôi dưỡng bởi mạch máu mà là bởi dịch khớp, do đó nó không được nhận biết là một phần của cơ thể. Thay vì bảo vệ, cơ thể tự sinh ra cơ chế hủy hoại sụn khớp khắp nơi, bất kể đó là sụn hư hay khỏe mạnh.
Không rèn luyện thể lực: Nếu không thường xuyên tập thể dục thì dẫn đến tình trạng các cơ bị lỏng lẻo, các khớp xương thiếu độ linh hoạt, cấu trúc cơ, xương, gân, dây chằng dễ bị sai lệch. Nếu tăng sức mạnh cơ có thể giảm đến 30% nguy cơ phát triển thoái hóa khớp gối.
Sử dụng sai cách thuốc Corticoid: Loại thuốc này được áp dụng nhiều trong điều trị chống dị ứng, kháng viêm, ức chế miễn dịch. Nếu lạm dụng Corticoid thì càng làm tăng mức độ thoái hóa khớp gối.
Vận động quá sức: Lao động nặng hoặc tập luyện, chơi thể thao ở cường độ cao dẫn đến khớp thoái hóa nhanh hơn.
Ăn uống thiếu khoa học: Việc ăn uống thiếu chất khiến túi hoạt dịch tiết ra ít chất nhờn, uống rượu bia quá nhiều cũng khiến sụn khớp bị hủy hoại nghiêm trọng.
4. Biến chứng nguy hiểm của thoái hóa khớp gối
Thoái hóa khớp gối gây nên những khó chịu cho người bệnh. Khi tình trạng bệnh nặng thêm sẽ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm hơn như:
- Đi lại khó khăn, khả năng vận động suy giảm.
- Khớp gối biến dạng, chi dưới bị cong, vẹo vào trong hoặc ra ngoài.
- Cứng khớp, teo cơ.
- Chứng vôi hóa sụn khớp.
- Tàn phế, bại liệt.
Mặt khác, thoái hóa khớp gối còn khiến người bệnh lo âu hay trầm cảm, gây ảnh hưởng đến đời sống thường ngày:
Năng suất làm việc giảm: Thoái hóa khớp gối gây đau nhức và cản trở khả năng vận động. Từ đó khiến người bệnh không tập trung làm việc được.
Rối loạn giấc ngủ: Khớp gối đau nhức, sưng tấy làm người bệnh không thể ngủ ngon và nằm trên giường cũng không thấy thoải mái. Hơn nữa, mất ngủ liên tục khiến người bệnh luôn cảm thấy mệt mỏi và nặng nề.
Tăng cân: Khớp gối đau và cứng làm người bệnh không thể di chuyển nhiều hay tập thể dục, dẫn đến tăng cân không lành mạnh. Mặt khác, việc tăng cân này sẽ lại gây áp lực lên xương khớp và khiến cho bệnh tình tệ thêm.
Các bệnh lý khác: Thoái hóa khớp gối cũng gây nên những bệnh khác như gout, tim mạch, tiểu đường,… làm ảnh hưởng lớn tới sức khỏe người bệnh.
5. Cách chẩn đoán thoái hóa khớp gối
Khi bác sĩ thăm khám, ấn khớp gối có cảm giác đau và sưng. Khớp sưng to là do tràn dịch, mọc chồi xương hoặc có khối u vùng khoeo mặt sau khớp. Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ thực hiện theo 2 phương pháp:
5.1. Chẩn đoán thông qua triệu chứng
- Đau khớp gối: Mới đầu chỉ đau âm ỉ và thỉnh thoảng mới bị. Dần dần cơn đau trở nên nặng hơn và xuất hiện liên tục. Đặc biệt, cơn đau sẽ nặng thêm khi thời tiết lạnh giá, áp suất không khí giảm. Lúc này chỉ cần 1 cử động nhỏ cũng khiến người bệnh đau khớp gối cả ngày.
Đau khớp gối là triệu chứng báo hiệu nhiều bệnh nghiêm trọng, không thể xem thường. Nếu chậm trễ trong việc phát hiện và điều trị, người bệnh có nguy cơ bị tàn phế suốt đời. Tuy nhiên, rất nhiều người trẻ hiện nay vẫn đang xem nhẹ triệu chứng…
- Cứng khớp gối: Cứng khớp gối thường xảy ra vào buổi sáng trong khoảng 30 phút. Nếu tình trạng nặng thêm, tình trạng cứng khớp sẽ kéo dài.
- Đầu gối bị biến dạng có gai xương, lệch trục khớp hay thoái vị màng hoạt dịch.
- Mỗi khi cử động khớp sẽ có tiếng lục khục.
- Tràn dịch khớp gối.
5.2. Chẩn đoán thông qua hình ảnh
Chụp X-quang: Phát hiện dấu hiệu hẹp khe khớp, mọc gai ở thân xương và xương bánh chè, tăng đậm độ xương dưới sụn, hiện tượng vôi hóa ở gân kheo sau.
Siêu âm khớp: Phát hiện tổn thương tràn dịch khớp, hẹp khe khớp, gai xương, đánh giá độ dày sụn khớp.
Chụp cộng hưởng từ MRI: Quan sát hình ảnh khớp trong không gian 3 chiều, phát hiện tổn thương sụn khớp, dây chằng, màng hoạt dịch.
Nội soi khớp: Quan sát trực tiếp và đánh giá chính xác mức độ tổn thương thoái hóa sụn khớp, phân biệt rõ ràng với các bệnh lý về khớp khác.
Xét nghiệm: Các xét nghiệm như máu, sinh hóa, dịch khớp để kiểm tra bạch cầu, độ nhớt…
6. Phương pháp chữa trị thoái hóa khớp gối
Hiện nay để chữa trị thoái hóa khớp gối, có những phương pháp sau:
6.1. Điều trị không dùng thuốc
Giảm cân (nếu bị thừa cân): Việc giảm cân giúp giảm áp lực ở đầu gối do cơ thể nặng nề gây nên.
Tập luyện các bài tập chống thoái hóa khớp gối: Bác sĩ sẽ đưa ra các bài tập tăng cường cơ bắp xung quanh đầu gối và bài tập linh hoạt giúp khớp gối chuyển động trơn tru hơn.
Vật lý trị liệu để giảm đau: Có 2 loại phương pháp vật lý trị liệu là chủ động và thụ động. Với phương pháp thụ động thì bác sĩ sẽ là người thực hiện, còn phương pháp chủ động thì người bệnh sẽ tự làm tại nhà.
Sửa tư thế người cho đúng: Người bệnh nên tránh ngồi xổm, ngồi bó chân và hạn chế leo cầu thang để không gây áp lực lên đầu gối.
Đau đầu gối khi ngồi xổm có thể là dấu hiệu của các tổn thương sụn khớp hoặc các bệnh lý xương khớp mãn tính nghiêm trọng. Nếu để lâu không chữa trị, bệnh nhân có thể đối mặc với nguy cơ suy giảm chức năng vận động, biến dạng…
6.2. Điều trị dùng thuốc
Thuốc chống viêm giảm đau: Acetaminophen (Tydol), loại thuốc này được dùng cho trường hợp thoái hóa khớp gối từ nhẹ đến trung bình.
Thuốc chống viêm không steroid: Nếu Acetaminophen không làm giảm đau thì người bệnh có thể dùng 2 loại thuốc Naproxen (Aleve) hoặc Ibuprofen (Motrin) này.
Thuốc bôi ngoài da: Dùng các loại gel như Voltaren Emulgel bôi tại khớp gối 2-3 lần/ngày để giảm đau nhanh.
Thuốc chống thoái hóa khớp tác dụng chậm: Glucosamine, Chondroitin, Diacerein giúp cải thiện các triệu chứng thoái hóa khớp và làm chậm tiến triển bệnh.
Thuốc tiêm vào khớp: Corticosteroid, Acid Hyaluronic giúp bôi trơn, giảm sưng đau và cứng ở khớp gối.
Đắp thuốc: Các nguyên liệu tự nhiên như lá ngải cứu, lá lốt, lá xương sông,… băm nhuyễn rồi đắp lên đầu gối, ngày thay thuốc 1 lần.
Bài đọc liên quan: > Những lưu ý trước khi dùng thuốc trị viêm khớp gối > Có nên uống Glucosamine mỗi ngày không? > Thuốc tiêm khớp là gì? Có gây hại gì khi sử dụng không?
Điều trị thoái hóa khớp gối bằng thuốc tuy có giảm đau nhưng để lại nhiều tác dụng phụ như làm tổn thương dạ dày, gan, thận hoặc gây buồn nôn, chóng mặt. Vì vậy người bệnh cần tuân theo chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý sử dụng các bài thuốc được quảng cáo là gia truyền nhưng thực chất không rõ nguồn gốc để tránh những biến chứng nguy hiểm.
6.3. Phẫu thuật ngoại khoa
- Điều trị dưới nội soi khớp (cắt lọc, bào, rửa khớp).
- Khoan kích thích tạo xương.
- Cấy ghép tế bào sụn.
- Mổ thay khớp.
Phương pháp phẫu thuật chỉ được dùng khi những cách điều trị khác không có hiệu quả và đây là cách không khuyến khích áp dụng vì có nhiều rủi ro như biến dạng khớp, ảnh hưởng tới sức khỏe hay thời gian phục hồi lâu nhưng bệnh vẫn có thể tái diễn.
Trước khi quyết định có nên làm phẫu thuật thay khớp gối hay không, người bệnh cần lưu ý những rủi ro tiềm ẩn mà thủ thuật điều trị này có thể mang lại. Thay khớp gối là một hình thức điều trị y tế phức tạp, thường dành cho…
Những cách trên mặc dù giúp giảm đau đớn cho bệnh nhân nhưng hiệu quả lại không lâu dài. Bệnh vẫn có thể tái phát khiến người bệnh tốn nhiều thời gian và tiền bạc nhưng vẫn không khỏi.
Ngày nay, các cách điều trị thoái hóa khớp gối không xâm lấn, không dùng thuốc được rất nhiều người lựa chọn. Trong đó, nổi bật là phương pháp Trị liệu Thần kinh Cột sống tại phòng khám ACC. Đây là phương pháp chữa trị các bệnh về xương khớp rất phổ biến ở nước ngoài nhờ cho hiệu quả cao và an toàn cho sức khỏe.
Bên cạnh phương pháp Trị liệu Thần kinh Cột sống, nắn chỉnh khớp xương gối bị lệch về đúng vị trí và khôi phục lại trạng thái tự nhiên ban đầu. Bác sĩ còn có thể kết hợp với những phương pháp khác (tùy vào từng tình trạng bệnh) để mang lại hiệu quả điều trị tốt hơn:
- Chỉnh hình bàn chân nhằm chỉnh lại hệ sinh cơ học của bàn chân đã làm mất đi sự cân bằng ở khớp đầu gối.
- Chiếu tia laser cường độ cao thế hệ IV và sóng xung kích Shockwave thúc đẩy quá trình làm lành các tổn thương, tái tạo và phục hồi các mô sụn, giảm sưng viêm.
- Bổ sung Sulfate Glucosamine, Chondroitin Sulfate, MSM, các chất khoáng vitamin tham gia vào quá trình tổng hợp chuyển hóa nên thành phần sụn.
7. Phòng ngừa thoái hóa khớp gối ngay từ sớm
Nếu không chăm sóc khớp đúng cách, bạn có thể vô tình là thủ phạm đẩy nhanh tiến trình thoái hóa khớp gối. Cần phòng ngừa bệnh từ sớm với các biện pháp đơn giản:
- Tập thể dục đều đặn và đúng cách, có thể chơi các môn thể thao như bơi lội, đi bộ, đạp xe đạp, tránh những động tác quá mạnh, đột ngột.
- Chế độ ăn uống khoa học, giàu canxi và khoáng chất, tránh ăn nhiều chất béo, tránh dùng rượu bia và các chất kích thích thần kinh gây co cứng cơ.
- Kiểm soát cân nặng tốt, tránh thừa cân, béo phì.
- Giới văn phòng sau 1 – 2 giờ ngồi làm việc cần nghỉ giải lao, thay đổi tư thế sau mỗi 20 phút tránh cơ và khớp bị mỏi.
- Xoa bóp khớp gối đều đặn mỗi ngày, vào buổi sáng và chiều, giúp cơ bắp thư giãn, lưu thông máu.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ, chủ động tìm hiểu kiến thức về bệnh lý xương khớp.
> Dành cho bạn: Chế độ dinh dưỡng tốt cho bệnh nhân thoái hóa khớp gối
Thoái hóa khớp gối là một trong những tác nhân hàng đầu gây tàn phế nếu bạn chủ quan. Vì vậy khi phát hiện có dấu hiệu bất thường ở đầu gối, người bệnh cần đi khám ngay trước khi xảy ra biến chứng nghiêm trọng. Để hiểu hơn về thoái hóa khớp gối và lời khuyên từ bác sĩ Wade Brackenbury, bạn có thể xem thêm video:
Đặt lịch hẹn
