Thoái hóa khớp được biết đến là một bệnh xương khớp có liên quan chặt chẽ với tuổi tác bởi tình trạng này có tỷ lệ mắc cao chủ yếu ở người lớn tuổi. Tuy nhiên, ngày nay thoái hóa khớp có thể xảy ra ở cả người trẻ, do những thói quen sinh hoạt sai cách thường ngày. Vậy làm sao để nhận biết khớp bị thoái hóa và cách điều trị hiệu quả?
1. Thoái hóa khớp là gì?
Thoái hóa khớp là tình trạng sụn khớp – bộ phận có chức năng bảo vệ và giảm ma sát trong khớp bắt đầu bị bào mòn, phá vỡ cấu trúc. Ngoài ra, các mô xung quanh cũng có thể bị tổn thương, dịch nhầy bôi trơn tại khớp bị suy giảm, khiến các cử động tại đây trở nên khó khăn hơn.
Khớp bị thoái hóa là một dạng tổn thương thường gặp nhất, có thể xảy ra ở nhiều đối tượng khác nhau. Tại Việt Nam, thống kê cho thấy có khoảng 30% người trên 35 tuổi bị thoái hóa khớp. Tỷ lệ này tăng lên 60% ở người trên 65 tuổi và 85% ở người trên 85 tuổi.
Các vị trí khớp dễ bị thoái hóa thường gặp là:
- Thoái hóa khớp gối.
- Thoái hóa khớp háng.
- Thoái hóa khớp cổ tay, ngón tay.
- Thoái hóa khớp vai.
- Thoái hóa khớp cổ chân.
- Thoái hóa đốt sống cổ và cột sống lưng.
2. Những nguyên nhân gây ra thoái hóa khớp
Thoái hóa các khớp trong cơ thể có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân như:
– Tuổi tác
Các khớp bị thoái hóa có liên quan mật thiết đến độ tuổi. Bởi tuổi tác càng cao, quá trình lão hóa tự nhiên càng diễn ra mạnh mẽ. Lúc này, hệ xương khớp cũng chịu nhiều ảnh hưởng, suy yếu dần và bắt đầu thoái hóa.
Theo thời gian, lớp sụn khớp sẽ bị hao mòn, có thể bị nút hoặc tiêu biến, khiến các đầu xương cọ xát vào nhau và gây ra triệu chứng đau nhức.
– Chấn thương
Chấn thương ở khớp do luyện tập thể thao quá độ, tai nạn… sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thoái hóa diễn ra nhanh hơn. Tham khảo phương pháp phòng tránh chấn thương thể thao TẠI ĐÂY.
– Béo phì
Thừa cân (béo phì) gây nhiều áp lực lên các khớp trên cơ thể, đặc biệt là khớp gối và cột sống lưng. Sự căng thẳng này nếu kéo dài sẽ khiến các khớp bị tổn thương và thoái hóa.
– Tính chất công việc hay lặp đi lặp lại
Làm việc nặng nhọc về tay chân, sử dụng khớp quá độ, lặp đi lặp lại một động tác sẽ làm tăng nguy cơ thoái hóa sụn khớp.
– Di truyền
Khớp bị thoái hóa còn có thể do di truyền. Những người có người thân bị thoái hóa khớp sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người bình thường.
– Một số nguyên nhân khác
- Sinh hoạt sai tư thế như ngồi, nằm hay cúi gập người sai cách; khuân vác vật nặng thường xuyên; ngồi hoặc đứng lâu một chỗ, ít vận động.
- Chế độ ăn uống không khoa học, không bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu canxi, glucosamine và chondroitin.
- Mắc các bệnh lý khác như loãng xương, nhiễm trùng khớp, viêm khớp dạng thấp… cũng làm tăng tỷ lệ thoái hóa các khớp.
- Dị tật khớp bẩm sinh.
3. Điểm danh biểu hiện các khớp bị thoái hóa
Khi khớp bị thoái hóa sẽ có những triệu chứng như:
- Đau khớp: Ở giai đoạn nhẹ, tại khớp sẽ xuất hiện cơn đau âm ỉ trong hoặc sau khi vận động, sau đó biến mất nhanh chóng nên dễ khiến người bệnh chủ quan. Về lâu dài, khi sụn khớp bị tổn thương nghiêm trọng, cường độ đau sẽ dữ dội và kéo dài hơn, nhất là khi thời tiết chuyển lạnh đột ngột.
- Cứng khớp: Khớp cứng không vận động được thường đi kèm đau nhức, xuất hiện chủ yếu vào buổi sáng khi người bệnh ngủ dậy hoặc sau một thời gian không vận động khớp.
Có không ít trường hợp bị cứng khớp buổi sáng, ngay khi vừa ngủ dậy. Ban đầu, cơn co cứng khớp chỉ thoáng qua, ở mức độ nhẹ nên dễ khiến nhiều người chủ quan. Về lâu dài, tình trạng này sẽ trở nên nghiêm trọng và đi kèm các…
- Giảm khả năng vận động: Khi bị thoái hóa khớp, các hoạt động hằng ngày của người bệnh sẽ bị hạn chế. Chẳng hạn như, ở người thoái hóa khớp gối, việc đứng lên ngồi xuống, leo cầu thang, ngồi xổm, co duỗi gối sẽ khó khăn hơn.
- Khớp sưng tấy và nóng ran: Khớp sưng viêm, có cảm giác nóng ran khi vận động.
- Xuất hiện tiếng kêu “răng rắc” khi vận động: Các đầu xương cọ xát vào nhau do lớp sụn khớp bị bào mòn sẽ tạo ra những âm thanh lộp cộp, răng rắc khi vận động.
4. Phương pháp chẩn đoán
Những phương pháp chẩn đoán tình trạng thoái hóa ở các khớp có thể kể đến như:
- Kiểm tra sức khỏe: Bác sĩ sẽ kiểm tra các khớp bị sưng, đau, đỏ, nóng hoặc gặp khó khăn khi cử động. Đồng thời xem xét bệnh sử của người bệnh.
- Xét nghiệm hình ảnh: Chụp X-quang, siêu âm khớp, chụp cộng hưởng từ (MRI), nội soi khớp có thể được chỉ định để chẩn đoán tình trạng thoái hóa khớp. Trong đó, chụp X-quang có thể phát hiện sự xuất hiện các gai xương, tình trạng mất sụn, hẹp khe khớp… Siêu âm giúp kiểm tra tình trạng tràn dịch khớp, mảnh sụn thoái hóa. Chụp MRI giúp bác sĩ quan sát tổng quan khớp và phát hiện những tổn thương ở sụn khớp. Còn nội soi khớp sẽ giúp quan sát được trực tiếp các tổn thương tại sụn khớp.
- Kiểm tra dịch khớp: Tiến hành lấy một mẫu nhỏ chất lỏng trong khớp để xét nghiệm, nhằm phát hiện các bệnh lý về khớp.
- Kiểm tra máu và nước tiểu: Xét nghiệm này giúp bác sĩ xác định bạn mắc loại viêm khớp nào hoặc loại trừ các bệnh lý khác là nguyên nhân gây ra các triệu chứng như đau khớp, cứng khớp…
5. Các biện pháp điều trị thoái hóa khớp
Thoái hóa khớp nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như làm tăng nguy cơ mắc bệnh gút, trầm cảm và lo âu, rối loạn giấc ngủ, vôi hóa sụn khớp, xương bị hoại tử… Do đó, nếu tình trạng đau ở khớp tái diễn nhiều lần, đau dai dẳng, kéo dài nhiều ngày, tốt nhất bạn nên đi thăm khám.
Một số cách điều trị thoái hóa sụn khớp được áp dụng phổ biến hiện nay:
5.1. Tăng hoạt động thể chất
Tăng tập luyện thể dục thể thao với cường độ phù hợp sẽ góp phần nâng cao sức mạnh của khớp, đồng thời cải thiện các triệu chứng đau và cứng khớp. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể chườm nóng hoặc chườm lạnh để làm giảm cơn đau và các triệu chứng sưng viêm. Lưu ý những bài tập này cần được tư vấn với bác sĩ chuyên môn để phù hợp với tình trạng bệnh của từng người.
5.2. Trị liệu thần kinh cột sống
Ứng dụng phương pháp Trị liệu thần kinh cột sống (Chiropractic) điều trị thoái hóa khớp được nhiều chuyên gia đánh giá cao. Ưu điểm của Chiropractic là không cần dùng thuốc hay phẫu thuật; chỉ với các kỹ thuật nắn chỉnh chuyên khoa, bác sĩ sẽ điều chỉnh những sai lệch của xương khớp, giúp giảm đau, phục hồi chức năng khớp và kích thích khả năng tự chữa lành của cơ thể.
5.3. Vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu là phương pháp điều trị thoái hóa khớp không xâm lấn, an toàn và phù hợp với mọi đối tượng.
Thực hiện vật lý trị liệu đúng cách không chỉ giúp giảm đau, giảm sưng viêm mà còn cải thiện được khả năng vận động của khớp. Tuy nhiên, người bệnh cần tập vật lý trị liệu theo hướng dẫn của chuyên viên hoặc bác sĩ, tránh tự ý thực hiện tại nhà vì có thể gây tổn thương cho hệ xương khớp.
Tại Việt Nam, ACC là phòng khám tiên phong ứng dụng Chiropractic trong điều trị nhiều bệnh lý xương khớp và cột sống, mang lại tỷ lệ hồi phục cao. Bên cạnh đó, ACC còn kết hợp liệu trình Vật lý trị liệu – Phục hồi chức năng được thiết kế chuyên biệt, phù hợp với tình trạng sức khỏe của từng người bệnh. Liệu trình này bao gồm các bài tập chuyên sâu, kết hợp với sự hỗ trợ của các thiết bị máy móc hiện đại như chiếu tia laser cường độ cao thế hệ IV, sóng xung kích Shockwave, đế chỉnh hình bàn chân… giúp cân bằng hệ sinh cơ học của khớp gối, giúp giảm đau nhanh chóng và thúc đẩy quá trình phục hồi sức khỏe.
Không chỉ vậy, hiện nay ACC còn cung cấp các loại thực phẩm chức năng tốt cho hệ xương khớp như thực phẩm bổ sung Glucosamine/Chondroitin/MSM của thương hiệu Trace Minerals Research. Với thành phần đặc hiệu, sản phẩm giúp tăng cường kết cấu sụn khớp, duy trì dịch nhờn sụn khớp và tăng sự linh hoạt cho khớp. Tìm hiểu thêm về sản phẩm: TẠI ĐÂY.
Xem thêm:
>> 4 bài tập Yoga điều trị thoái hóa đốt sống cổ tại nhà
>> Bài tập thoái hóa cột sống lưng 5 phút hiệu quả mỗi ngày
>> Đau khớp gối và các bài tập hỗ trợ giảm đau hiệu quả
5.4. Thuốc
Sử dụng thuốc để làm giảm cơn đau do khớp bị thoái hóa cũng được khá nhiều người áp dụng. Các loại thuốc đó thường là:
- Paracetamol giúp giảm nhanh cơn đau tại chỗ.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) được chỉ định dùng khi paracetamol không có hiệu lực giảm đau. Loại thuốc này ngoài giúp giảm đau còn có tác dụng giảm viêm và giảm sưng khớp.
- Ngoài ra, nhiều người còn được khuyến nghị tiêm steroid vào khớp bị thoái hóa. Sau khi tiêm, thuốc sẽ gây tê cục bộ và giảm đau nhanh chóng. Tuy nhiên, tiêm steroid phải có sự chỉ định của bác sĩ để tránh các tác dụng phụ nguy hiểm.
Lưu ý: Khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, cần tuân thủ đúng liều lượng của nhà sản xuất hoặc chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không lạm dụng hoặc tự ý sử dụng vì sẽ dẫn đến nhiều tác hại cho gan, thận, dạ dày và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh.
Xem qua video dưới đây về “Cảnh báo nguy cơ biến chứng khi lạm dụng thuốc tiêm khớp”
5.5. Phẫu thuật
Phẫu thuật khớp là phương án điều trị cuối cùng, khi các lựa chọn điều trị bảo tồn không đạt kết quả. Ngoài ra, trường hợp khớp bị thoái hóa nghiêm trọng cũng thường được chỉ định phẫu thuật.
Phẫu thuật có thể cải thiện đáng kể các triệu chứng, giúp khớp vận động linh hoạt hơn. Nhưng song song cũng tồn tại nhiều hạn chế như chi phí cao, mất nhiều thời gian nghỉ ngơi và hồi phục sức khỏe, có nguy cơ nhiễm trùng hậu phẫu nếu chăm sóc vết mổ không đúng cách…
6. Các cách phòng ngừa bệnh hiệu quả
Để phòng tránh khớp bị thoái hóa, mỗi người nên:
- Thường xuyên tập luyện thể thao với cường độ vừa phải để tăng cường sự dẻo dai và sức khỏe xương khớp. Những môn thể thao mà người bị thoái hóa sụn khớp có thể luyện tập như yoga, đi bộ, bơi lội…
- Đảm bảo tư thế đúng khi sinh hoạt, làm việc để tránh gây tổn thương cho hệ xương khớp.
- Hạn chế mang vác nặng hoặc làm các động tác quá sức.
- Kiểm soát cân nặng hợp lý sẽ giúp hạn chế trọng lượng cơ thể áp lực lên hệ thống dây chằng và xương khớp.
- Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, bổ sung các thực phẩm tốt cho xương khớp như thực phẩm giàu canxi, glucosamine, chondroitin, omega-3, vitamin D, vitamin B…
- Tránh chấn thương bằng cách khởi động kỹ lưỡng trước khi tham gia các hoạt động thể lực, mang giày vừa vặn, tập luyện trên bề mặt mềm. Nếu không may bị chấn thương, nên thăm khám sớm để điều trị kịp thời.
- Duy trì lối sống lành mạnh, hạn chế bia rượu, hút thuốc lá và sử dụng các chất kích thích. Ngoài ra, nên kiểm soát căng thẳng, giữ tinh thần thoải mái.
- Nên định kỳ tầm soát sức khỏe xương khớp để theo dõi và phát hiện các bất thường càng sớm càng tốt.
Thoái hóa khớp ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt, tâm lý và chất lượng cuộc sống người bệnh. Chữa trị càng sớm, tỷ lệ hồi phục và ngăn chặn quá trình thoái hóa tiến triển càng cao. Vì vậy, đừng chủ quan; nếu cơ thể xuất hiện các biểu hiện bất thường, nghi ngờ khớp bị thoái hóa nên thăm khám ngay.
Có thể bạn quan tâm:
Đặt lịch hẹn
