Vai trò của đế chỉnh hình y khoa với trẻ tự kỷ và rối loạn phát triển

Trẻ có nhu cầu giáo dục đặc biệt, như trẻ tự kỷ (ASD), tăng động giảm chú ý (ADHD), chậm phát triển vận động hay rối loạn phối hợp vận động (DCD) – hoàn toàn có thể cải thiện khả năng học tập và hòa nhập xã hội nếu được can thiệp bằng những phương pháp phù hợp.

Bên cạnh các liệu pháp về tâm lý, ngôn ngữ hay vận động, ngày nay nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc hỗ trợ hệ cơ – xương – khớp, đặc biệt thông qua đế chỉnh hình y khoa cho bàn chân, có thể mang lại hiệu quả tích cực.

Một số loại đế chỉnh hình y khoa không chỉ giúp điều chỉnh dáng đi, tư thế mà còn tăng khả năng cảm nhận cơ thể, hỗ trợ trẻ di chuyển linh hoạt hơn và góp phần vào sự tiến bộ trong quá trình học tập và phát triển toàn diện.

Đế chỉnh hình giúp trẻ tự kỷ bước đi vững vàng và kiểm soát tư thế tốt hơn.

Nghiên cứu năm 2021 đăng trên National Library of Medicine* đã so sánh áp lực gan bàn chân khi đi bộ giữa trẻ tự kỷ và trẻ phát triển bình thường.

Kết quả cho thấy trẻ tự kỷ thường có sự phân bố trọng lực dưới lòng bàn chân không đều, làm ảnh hưởng đến cách đi và khả năng giữ thăng bằng. Khi mang đế chỉnh hình có bề mặt gồ ghề, các điểm chịu lực ở gan bàn chân được phân bố lại hợp lý hơn, giúp trẻ bước đi vững vàng và kiểm soát tư thế tốt hơn.

Các nhà nghiên cứu cho rằng hiệu quả này đến từ việc tăng kích thích cảm giác bản thể (proprioception) – tức khả năng cảm nhận vị trí cơ thể tại lòng bàn chân của trẻ.

Đế chỉnh hình y khóa giúp hỗ trợ tình trạng đi nhón chân ở trẻ tự kỷ

Đi nhón chân là hiện tượng khá phổ biến ở trẻ tự kỷ, với khoảng 20–45% trẻ gặp phải. Tình trạng này thường liên quan đến khó khăn trong xử lý cảm giác và kiểm soát vận động.

Nghiên cứu về ‘Mối liên quan với các chức năng cảm giác và vận động, ngôn ngữ, nhận thức và mức độ nghiêm trọng của chứng tự kỷ” ** cho thấy tập vật lý trị liệu hay dùng đế chỉnh hình, có thể giúp giảm tần suất đi nhón, tuy nhiên vẫn cần thêm nghiên cứu theo dõi lâu dài để đánh giá hiệu quả thực sự.

Theo nghiên cứu được đăng trên Science Direct *** gần đây chỉ ra rằng đi nhón chân ở trẻ tự kỷ do trẻ khó cảm nhận vị trí cơ thể mình trong không gian. Vì vậy, hiện nay nhiều chuyên gia đang áp dụng các phương pháp kết hợp như: mang đế chỉnh hình, tập phục hồi chức năng và trị liệu cảm giác để giúp trẻ cải thiện thói quen đi nhón và nâng cao khả năng vận động.

Hiệu quả của đế chỉnh hình trong cải thiện cấu trúc bàn chân và giảm đau ở trẻ

Nghiên cứu của Springer (2022)**** theo dõi 2 năm ở trẻ có bàn chân bẹt cũng cho thấy hiệu quả tích cực về giảm đau và cải thiện hình dạng bàn chân.

Thêm vào đó, nghiên cứu RCT đăng trên Frontiers in Pediatrics (2024)***** tổng hợp 6 nghiên cứu với 297 trẻ cho thấy: đế chỉnh hình cải thiện rõ rệt các chỉ số hình học của bàn chân (góc xương gót, chỉ số arch index) và giảm đau đáng kể.

Phòng khám ACC – Đơn vị tiên phong hỗ trợ trẻ đặc biệt với đế chỉnh hình y khoa

Phòng khám ACC là đơn vị tiên phong ứng dụng đế chỉnh hình y khoa theo tiêu chuẩn quốc tế trong điều trị cho trẻ đặc biệt tại Việt Nam.

ACC đã phối hợp tầm soát bàn chân và tư thế miễn phí cho học sinh tại nhiều trung tâm giáo dục đặc biệt như: Trung tâm Bầu Trời Xanh và Trung tâm Hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập Nắng Mai v.v

Qua quá trình theo dõi, nhiều giáo viên tại các trung tâm này ghi nhận rằng trẻ sử dụng đế chỉnh hình của ACC có sự cải thiện rõ rệt về dáng đi, khả năng giữ thăng bằng và mức độ tham gia vào các hoạt động vận động. Một số trẻ giảm tình trạng đi nhón chân, bước đi vững vàng hơn, từ đó tự tin hơn khi tham gia các hoạt động học tập và vui chơi.

Đặc biệt, ACC ứng dụng công nghệ EVA tạo cảm giác thoải mái, không gò bó hay gây khó chịu, nên ngay cả những trẻ đặc biệt vốn thường khó hợp tác cũng dễ dàng làm quen và duy trì sử dụng.

Mặc dù sẽ cần thêm nhiều nghiên cứu chuyên sâu để khẳng định hiệu quả lâu dài, nhưng thực tế ban đầu đã ghi nhận những chuyển biến tích cực ở trẻ tự kỷ khi sử dụng đế chỉnh hình y khoa.

Trẻ đặc biệt cần sử dụng đế chỉnh hình y khoa được thiết kế riêng, cá nhân hóa cho tình trạng của trẻ từ đơn vị uy tín, thay vì các loại đế bán đại trà, để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả hỗ trợ tối ưu.

Lưu ý quan trọng

Đế chỉnh hình không phải là giải pháp đơn lẻ mà nên được phối hợp cùng các liệu pháp khác như vật lý trị liệu, can thiệp cảm giác, vận động trị liệu và giáo dục chuyên biệt.

Việc tầm soát sớm và can thiệp đúng thời điểm sẽ giúp trẻ phát triển vận động tốt hơn, từ đó hỗ trợ hiệu quả quá trình học tập và hòa nhập xã hội.